HoReCa czeka na fundusze z KPO: PARP odblokuje płatności po szczegółowych kontrolach

Dlaczego wypłaty z KPO dla branży HoReCa zostały wstrzymane?

W połowie sierpnia Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) poinformowała o czasowym wstrzymaniu wypłat środków z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) przyznanych przedsiębiorcom z sektora HoReCa, czyli hotelarstwu, gastronomii, cateringowi oraz branżom pokrewnym. Decyzja ta zapadła po ujawnieniu licznych wątpliwości dotyczących prawidłowości przyznawania dotacji. Głośnym echem odbiły się medialne doniesienia o przypadkach finansowania zakupu firmowych jachtów czy innych luksusowych produktów, które budzą podejrzenia co do niezgodności z celami KPO. Minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz zaznaczyła, że każda dotacja niezgodna z zasadami zostanie dokładnie sprawdzona i nie zostanie wypłacona, jeśli zostaną potwierdzone nieprawidłowości. W związku z tym PARP zarządziła szeroko zakrojoną weryfikację wszystkich projektów, co przełożyło się na wstrzymanie transferów pieniędzy do momentu zakończenia analiz.

Jak wygląda mechanizm wsparcia HoReCa w ramach KPO?

Program wsparcia z KPO dla sektora HoReCa skierowany był do mikro, małych i średnich przedsiębiorców prowadzących działalność w hotelarstwie, gastronomii, cateringu, turystyce oraz kulturze – branż dotkniętych skutkami pandemii COVID-19. Wsparcie obejmowało inwestycje w dywersyfikację działalności, rozwój nowych usług i produktów, zakup maszyn, urządzeń, realizację prac budowlanych czy wdrażanie rozwiązań z zakresu „zielonej” transformacji oraz cyfryzacji. Dodatkowo przewidywano środki na szkolenia i doradztwo, jednak co najmniej 70% środków musiało być przeznaczone na inwestycje rzeczowe. O dofinansowanie można było się ubiegać w dwóch naborach w 2024 roku, a wysokość pojedynczego grantu wynosiła od 50 tys. zł do 540 tys. zł (do 90% kosztów kwalifikowanych). Mechanizm wypłat opierał się na refundacji już poniesionych przez przedsiębiorcę wydatków po pozytywnej ocenie rozliczenia projektu.

Skala wsparcia i wykryte nieprawidłowości

PARP podpisała do końca lipca 2025 roku łącznie 3005 umów z przedsiębiorcami w ramach wsparcia HoReCa z KPO. Przekazano dotychczas 110 mln zł z 1,24 mld zł, które były do wykorzystania w ramach tego działania. Wątpliwości zaczęły narastać, gdy ujawniono przypadki wykorzystania pieniędzy niezgodnie z założeniami – między innymi na zakup luksusowych przedmiotów, które trudno uznać za inwestycje w dywersyfikację biznesu czy podnoszenie odporności przedsiębiorstwa na kryzysy. Minister Pełczyńska-Nałęcz oraz premier Donald Tusk zapowiedzieli pełną transparentność i skrupulatne kontrole. Szefowa resortu funduszy wskazała, że nieprawidłowości dotyczą relatywnie niewielkiej liczby przypadków – szacunkowo od kilkudziesięciu do stu na setki tysięcy zaakceptowanych projektów, jednak nawet pojedyncze przypadki muszą być dokładnie wyjaśnione z uwagi na znaczenie i wagę środków z KPO.

PARP i rząd: priorytetem przejrzystość i rozliczenie nadużyć

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości zapewniła w oficjalnym komunikacie, że realizacja programu wsparcia dla HoReCa jest kontynuowana, a umowy z przedsiębiorcami pozostają w mocy. Procedura przewiduje jednak, że wypłaty będą wznawiane sukcesywnie po przeprowadzeniu stosownych kontroli i zatwierdzeniu poprawności ocenionych projektów. „PARP dokłada wszelkich starań, aby kontrole były jak najmniej uciążliwe dla przedsiębiorców, a jednocześnie, aby wszystkie nieprawidłowości zostały skutecznie zidentyfikowane i rozliczone” – podkreśla Agencja. Jeżeli w trakcie kontroli zostaną wykryte naruszenia umowy lub wydatkowania funduszy niezgodnie z przeznaczeniem, umowa może zostać rozwiązana, a środki nie trafią do beneficjenta. Premier Tusk zaapelował o nadzwyczajną czujność, podkreślając konieczność efektywnej ochrony środków europejskich oraz potrzebę szybkiego i transparentnego działania administracji.

Kontrole, dochodzenia i dalsze kroki

Pojawienie się sygnałów o nieprawidłowościach spowodowało, że sprawą zajęła się nie tylko Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości i Ministerstwo Funduszy, ale także Prokuratura Europejska (EPPO), która wszczęła śledztwo w sprawie wydatkowania środków z polskiego KPO w sektorze HoReCa. Dotychczasowe kontrole objęły nie tylko operatorów centralnych, takich jak Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego, ale także innych beneficjentów. Proces weryfikacji przewiduje sprawdzenie, czy zakupione aktywa rzeczywiście weszły do oferty firm i są wykorzystywane zgodnie z projektem. Tylko wtedy przedsiębiorstwa mogą liczyć na zwrot nakładów. Dotychczasowe działania nadzorowane są przez kilku operatorów regionalnych, a kontrole ukierunkowane są na minimalizowanie liczby nieuzasadnionych wstrzymań i jak najszybsze przywrócenie normalnego procesu wypłat dla rzetelnych firm.

Rola KPO w polskiej gospodarce i wyzwania na przyszłość

Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności to jeden z kluczowych instrumentów mających przyspieszyć modernizację i podniesienie konkurencyjności polskiej gospodarki po pandemii. Łączna wartość środków przyznanych Polsce to niemal 60 mld euro, z czego 25 mld euro to bezzwrotne dotacje, a reszta to preferencyjne pożyczki. Obecne zawirowania wokół programu wsparcia HoReCa pokazały, jak ważna jest kontrola i transparentność wydatkowania środków publicznych oraz unijnych. Choć nieprawidłowości odnotowano w niewielkiej części zrealizowanych projektów, każda sytuacja tego typu podważa zaufanie do systemu wsparcia i może opóźnić kolejne transze środków dla polskich przedsiębiorców. Skuteczne wyjaśnienie sprawy i szybkie przywrócenie płatności dla uczciwych beneficjentów będą kluczowe dla dalszego rozwoju sektora HoReCa oraz zapewnienia pozytywnego wizerunku Polski w Unii Europejskiej.