Zmiana w Wilnie: Kim jest nowa premierka Litwy i dokąd pojedzie na początku kadencji?
Litewski Sejm wybrał nową premierkę – Ingę Ruginienę. Jakie będą jej pierwsze ruchy na arenie międzynarodowej i co to znaczy dla relacji z Polską oraz Ukrainą?
Debiut Ingi Ruginiene na czele litewskiego rządu
26 sierpnia 2025 roku Sejm Litwy zatwierdził nominację Ingi Ruginiene na stanowisko premiera. To pierwsza w historii Litwy premierka wywodząca się z ruchu związkowego – przez lata związana była z Litewską Konfederacją Związków Zawodowych. Jej kandydaturę wysunęła Litewska Partia Socjaldemokratyczna (LSDP), którą reprezentuje od 2024 roku. Ruginiene w swoim pierwszym przemówieniu podkreśliła wolę współpracy ze wszystkimi siłami politycznymi, akcentując wartość kompromisu dla stabilności państwa. Decyzja parlamentu była jasnym mandatem: 78 głosów „za”, przy 35 „przeciw” i 14 wstrzymujących się. Teraz, zgodnie z litewskim prawem, dekret musi podpisać prezydent Gitanas Nausėda, a Sejm zatwierdzi skład rządu.
Pierwsze wizyty: Polska i Ukraina na celowniku nowej premierki
Już podczas pierwszego wystąpienia po wyborze Ruginiene zapowiedziała, że jej pierwsze zagraniczne wizyty odbędą się w Warszawie i Kijowie. Ten wybór nie jest przypadkowy – Litwa od lat utrzymuje bliskie relacje i sojuszniczą współpracę zarówno z Polską, jak i z Ukrainą. W kontekście trwającej agresji Rosji wobec Ukrainy, Wilno niejednokrotnie deklarowało wsparcie dla Kijowa, zarówno polityczne, humanitarne jak i wojskowe. Relacje z Polską są natomiast strategiczne z racji historycznych więzi, partnerstwa w Unii Europejskiej i NATO, a także licznej mniejszości polskiej zamieszkującej litewskie terytorium. Ruginiene podkreśliła, że jej celem jest nie tylko kontynuacja tej bliskiej współpracy, ale także intensyfikacja dialogu na najwyższym szczeblu politycznym.
Zmiany na litewskiej scenie politycznej i koalicja rządząca
Wyłonienie nowego premiera to konsekwencja upadku poprzedniego rządu kierowanego przez Gintautasa Paluckasa z powodu oskarżeń o działania korupcyjne oraz tarcia w dotychczasowej koalicji. Nowa koalicja wyłania się zdominowana przez LSDP, do której dołączają Świt Niemna oraz Związek Rolników i Zielonych (LVŻS) wraz z frakcją Akcji Wyborczej Polaków na Litwie – Związkiem Chrześcijańskich Rodzin (AWPL-ZChR). W przeciwieństwie do poprzedniej formacji, tym razem poza rządem znalazł się Związek Demokratyczny „W imię Litwy”, który nie zgodził się na współpracę ze Świtem Niemna. Nowa koalicja podkreśla wagę silnych projektów socjalnych, w tym zwiększenia wsparcia dla rodzin, rozwoju infrastruktury drogowej i energetycznej, a także wsparcia dla biznesu i stabilności gospodarczej.
Strategiczne wyzwania – relacje międzynarodowe i napięcia z Chinami
Nominacja Ruginiene wpisuje się w coraz bardziej wymagający krajobraz polityki międzynarodowej Litwy. Ważnym zadaniem nowego rządu stała się konieczność normalizacji stosunków z Chinami, które uległy ochłodzeniu po otwarciu w Wilnie przedstawicielstwa Tajwanu w 2021 roku – decyzja ta wywołała ostry protest Pekinu, w tym sankcje gospodarcze. Litwa, mimo groźby ograniczenia eksportu i embarga na niektóre produkty, konsekwentnie broniła prawa do prowadzenia własnej polityki zagranicznej. Ruginiene zapowiedziała chęć znalezienia płaszczyzny porozumienia z Chinami, tak by nie ucierpiały relacje handlowe, nie rezygnując z poparcia dla demokratycznych wartości.
Zaangażowanie Polaków i postulaty mniejszości narodowych
Jednym z ważnych partnerów koalicji stała się Akcja Wyborcza Polaków na Litwie – Związek Chrześcijańskich Rodzin. Udział tej frakcji w rządzie przekłada się na konkretne postulaty polskiej mniejszości: zwiększone wsparcie dla szkół z polskim językiem nauczania, sprawiedliwe zakończenie procesu zwrotu ziemi w Wilnie czy znaczne podwyższenie świadczeń na dzieci. Umowa koalicyjna przewiduje objęcie przez AWPL-ZChR stanowiska ministra sprawiedliwości oraz innych kluczowych funkcji. Litwa wychodzi tym samym naprzeciw oczekiwaniom mniejszości narodowych, próbując budować model państwa inkluzywnego i otwartego.
Nowe priorytety i wyzwania dla rządu Ruginiene
Nowa premierka i jej gabinet w obliczu napiętej sytuacji międzynarodowej oraz oczekiwań społecznych obejmą kluczowe wyzwania: bezpieczeństwo i obronność w kontekście agresji rosyjskiej, wsparcie dla ukraińskich aspiracji do UE i NATO, a także poprawę sytuacji socjalnej mieszkańców Litwy. Szybkie sformowanie rządu oraz działania w obszarze polityki zagranicznej i socjalnej będą testem dla kompetencji i skuteczności Ingi Ruginiene oraz nowej koalicji. Od sukcesów w tych obszarach zależeć będą nie tylko losy litewskiego rządu, ale i stabilizacja sytuacji politycznej w tej ważnej części Europy.
