800 plus tylko dla pracujących Ukraińców? Gorąca debata i nowe dane ekonomiczne
Zmiany w programie 800 plus wzbudzają kontrowersje. Prezydent chce ograniczyć świadczenie dla Ukraińców, a eksperci wyliczają, jak dużo wnoszą do polskiej gospodarki.
Polityczna debata nad świadczeniem 800 plus dla Ukraińców
Od wielu miesięcy trwa ożywiona dyskusja nad zasadami przyznawania świadczenia 800 plus dla obywateli Ukrainy. W marcu 2025 roku ówczesny minister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Siemoniak ogłosił przygotowanie projektu, który przewidywał ograniczenie dostępu do świadczenia dla migrantów, w tym Ukraińców, wyłącznie do osób pracujących, mieszkających oraz rozliczających podatki w Polsce. Obecnie prezydent Karol Nawrocki nie podpisał nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, argumentując, że wsparcie powinno być kierowane tylko do tych, którzy aktywnie uczestniczą w polskim rynku pracy. Wśród postulatów pojawiają się również sugestie innych polityków, m.in. kandydat KO na prezydenta Rafał Trzaskowski apelował o taki właśnie warunek wypłaty świadczenia. Zgodnie z informacjami z Kancelarii Premiera RP, rząd w najbliższych tygodniach planuje szerokie konsultacje społeczne i ewentualne poprawki w ustawie. Wszystko to odbywa się w cieniu istotnych zmian społeczno-gospodarczych oraz nieustającego kryzysu demograficznego w Polsce.
Wkład Ukraińców w polską gospodarkę – fakty i liczby
Rola Ukraińców na polskim rynku pracy nieustannie rośnie. Z raportu Banku Gospodarstwa Krajowego opublikowanego w marcu 2025 roku wynika, że obywatele Ukrainy stanowili około 5% ogółu pracujących w Polsce. Najwięcej zatrudnionych znalazło pracę w sektorze przemysłowym, budowlanym, usługach oraz transporcie. Eksperci BGK szacują, że dzięki imigracji z Ukrainy w latach 2013-2024 wzrost polskiego PKB był wyższy nawet o 2,4% rocznie. Co ważne, migranci z Ukrainy wnoszą do budżetu państwa więcej, niż otrzymują w formie świadczeń. W 2024 roku wpłaty z tytułu podatków i składek społecznych wyniosły łącznie 15,1 mld zł, podczas gdy wydatki na 800 plus dla tej grupy to ok. 2,8 mld zł. Dodatkowo, według raportu Deloitte opracowanego dla UNHCR, w 2024 roku uchodźcy z Ukrainy wygenerowali 2,7% polskiego PKB. Analitycy podkreślają, że aktywnie pracujący migranci napędzają konsumpcję, zwiększają produktywność firm i pozytywnie wpływają na podatkowe saldo budżetu państwa.
Kryzys demograficzny i potrzeba migracji
Prognozy demograficzne publikowane przez Główny Urząd Statystyczny są niepokojące: do 2060 roku liczba mieszkańców Polski może spaść o 6,7 mln, a połowa społeczeństwa będzie mieć powyżej 50 lat. Już dziś polskie firmy zmagają się z niedoborem rąk do pracy, szczególnie w sektorach opieki zdrowotnej, edukacji czy handlu. Prezes ZUS Zbigniew Derdziuk w sierpniowym wywiadzie podkreślił, że cudzoziemcy są w Polsce głównie dlatego, że są potrzebni gospodarce. Obecnie do systemu ubezpieczeń społecznych w ZUS zgłoszonych jest niemal 1,2 mln cudzoziemców, z czego około 790 tysięcy to Ukraińcy. W 2024 roku z tytułu składek społecznych obcokrajowcy wpłacili do funduszu ponad 18,5 mld zł, co świadczy o ich realnym wpływie na kondycję budżetu państwa oraz systemu emerytalnego. Eksperci szacują, że bez aktywnej polityki migracyjnej i pełniejszej integracji pracowników z Ukrainy Polska nie będzie w stanie sprostać wyzwaniom związanym ze starzeniem się społeczeństwa.
Potencjał i bariery integracji ukraińskich migrantów
Raporty Deloitte i Banku Gospodarstwa Krajowego pokazują, że choć Ukraińcy masowo podejmują w Polsce pracę, często zatrudniani są poniżej swoich kwalifikacji. Wynika to m.in. z bariery językowej i ograniczeń formalnych w dostępie do niektórych zawodów (np. prawnych). Eksperci zwracają uwagę, że pełniejsze wykorzystanie kapitału ludzkiego ukraińskich migrantów mogłoby podnieść polskie PKB o kolejne 6 mld zł rocznie. Kluczowe jest wsparcie w zakresie edukacji, szkoleń zawodowych i integracji społecznej. Badania podkreślają, że imigranci nie prowadzą do wzrostu bezrobocia czy spadku wynagrodzeń wśród Polaków; przeciwnie – poprawa różnorodności zatrudnienia i napływ nowych kompetencji służy zwiększeniu innowacyjności i wydajności gospodarki. Migranci napędzają również wymianę handlową z Ukrainą, co w ostatnich latach zaowocowało niemal czterokrotnym wzrostem eksportu polskich towarów na Ukrainę. Nerwowa atmosfera wokół świadczenia 800 plus nie powinna przesłaniać faktu, że sprawna polityka migracyjna przynosi gospodarce wymierne korzyści.
Wyważenie polityki społecznej i realia gospodarcze
Choć temat ograniczenia 800 plus dla Ukraińców budzi silne emocje zarówno po stronie opinii publicznej, jak i politycznej, najnowsze dane ekonomiczne jasno pokazują, jak duży wpływ mają migranci zza wschodniej granicy na stabilność i rozwój polskiej gospodarki. Większość ekspertów podkreśla, że istnieje paląca potrzeba długofalowej strategii migracyjnej i systemowego wsparcia dla integracji, zwłaszcza gdy w grę wchodzą świadczenia takie jak 800 plus. Kluczowe będzie znalezienie kompromisu pomiędzy sprawiedliwym przyznawaniem pomocy społecznej a docenieniem realnego wkładu pracowników z Ukrainy. Stabilne przepisy, przejrzystość kryteriów i inwestycje w integrację migrantów to inwestycja w przyszłość polskiego rynku pracy i odpowiedź na wyzwania starzejącego się społeczeństwa.
