Dwór, w którym Maria Skłodowska miała wielką miłość, przechodzi renowację!

Historia dworu Żórawskich i jego znaczenie dla regionu

Dwór Żórawskich w Szczukach, położony w powiecie ostrołęckim na Mazowszu, od lat uchodzi za wyjątkowy przykład dziewiętnastowiecznej architektury szlacheckiej. Został wzniesiony około 1870 roku z inicjatywy Juliusza Żórawskiego. Otoczony parkiem, stanowił niegdyś ośrodek życia kulturalnego i społecznego regionu. Dwór jest szczególnie ważny dla lokalnej społeczności nie tylko ze względu na walory architektoniczne—przez jego mury przewijały się osoby zaangażowane w walkę o polskość podczas zaborów. Warto podkreślić, że dwór od kilku dekad był zaniedbany, a jego obecny remont oznacza dla mieszkańców szansę na ożywienie i popularyzację niezwykłej przeszłości miejsca, które na stałe wpisało się w historię Mazowsza oraz całej Polski.

Pobyt Marii Skłodowskiej w Szczukach: edukacja i bunt

W latach 1886–1889 młoda Maria Skłodowska pracowała w Szczukach jako guwernantka u państwa Żórawskich, gdzie zajmowała się edukacją ich dzieci. To właśnie tu, jako 19-latka, Maria poznała bliżej realia życia ziemiańskiego, lecz także surowość carskich zakazów dotyczących nauczania w języku polskim. Mimo ryzyka, przyszła noblistka potajemnie udzielała lekcji polskiego dzieciom chłopów, podejmując świadomy opór wobec rusyfikacji. Wspomnienia z tego okresu na zawsze zapisały się w jej życiu i inspirowały ją do walki o niezależność oraz krzewienie nauki. To w Szczukach Maria doświadczyła zarówno pierwszych sukcesów pedagogicznych, jak i trudów codzienności w środowisku wiejskiej szlachty pod zaborem rosyjskim.

Wielka, lecz tragiczna miłość Marii Skłodowskiej

Jednym z najważniejszych wątków pobytu Skłodowskiej w dworze Żórawskich była jej młodzieńcza miłość do Kazimierza Żórawskiego, syna właścicieli. Ich relacja rozkwitła w atmosferze intelektualnych rozmów i wspólnej pracy, lecz spotkała się ze zdecydowanym sprzeciwem rodziny młodzieńca, która oczekiwała dla syna lepszej partii. Związek Marii i Kazimierza zakończył się rozstaniem, które pozostawiło trwały ślad w obu sercach. Mimo późniejszych sukcesów naukowych i nowego życia we Francji, Skłodowska nigdy nie zapomniała o pierwszej miłości, co potwierdzają zachowane listy i wspomnienia. To doświadczenie zaowocowało niezłomnością, z jaką podchodziła do wyzwań życiowych i naukowych.

Remont dworu: prace konserwatorskie i plany na przyszłość

W sierpniu 2025 roku Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków poinformował o rozpoczęciu gruntownego remontu dworu w Szczukach. Prace obejmują m.in. wzmocnienie fundamentów, rekonstrukcję historycznej stolarki okiennej i drzwiowej oraz przywrócenie oryginalnych detali fasady. Konserwatorzy kładą nacisk na zabezpieczenie wszystkich elementów zabytkowych zgodnie z pierwotnymi projektami. Remont finansowany jest z funduszy publicznych oraz dotacji unijnych na ochronę dziedzictwa kulturowego. Plan przewiduje udostępnienie wyremontowanego dworu zwiedzającym oraz utworzenie w nim stałej ekspozycji poświęconej Marii Skłodowskiej-Curie, a także historii regionu, podkreślając związki nauki, miłości i tradycji z losem tego miejsca.

Znaczenie dziedzictwa Marii Skłodowskiej dla współczesności

Pamięć o Marii Skłodowskiej-Curie, dwukrotnej laureatce Nagrody Nobla, jest w Polsce stale pielęgnowana. Szczuki stanowią rzadko znany rozdział jej życia, ważny nie tylko z perspektywy historycznej, lecz także edukacyjnej. Odnowienie dworu Żórawskich ma szansę uczynić ze Szczuk istotny punkt na szlaku miejsc związanych ze Skłodowską, inspirując do odwiedzin uczniów, naukowców i turystów. Renowacja podkreśla także, jak ważna jest ochrona małych, lokalnych zabytków, które współtworzą naszą tożsamość narodową. Ocalenie tego miejsca i przypomnienie o losach młodej Marii to nie tylko lekcja historii, ale i refleksja nad odwagą, miłością oraz walką o własne przekonania w trudnych czasach.