Krajobrazy zaklęte w kamieniu: suiseki na wystawie w Muzeum Manggha w Krakowie
W krakowskim Muzeum Manggha ruszyła niezwykła wystawa prezentująca japońską sztukę suiseki. Odkryj, jak niewielkie kamienie odmieniają spojrzenie na naturę i obcowanie ze sztuką.
Czym jest suiseki – sztuka dostrzegania piękna w kamieniach?
Suiseki to tradycyjna japońska forma sztuki, polegająca na eksponowaniu naturalnych kamieni w taki sposób, aby wydobyć z nich kształty przypominające znane formy natury – góry, wyspy, wodospady, a nawet zwierzęta. Choć wywodzi się z Chin, to właśnie w Japonii od XII wieku rozwinęła się unikatowa estetyka obserwowania i postrzegania kamienia jako dzieła sztuki. Fascynacja powierzchnią, barwą i strukturą skały jest tu ważniejsza niż jej pochodzenie geologiczne. Koneserzy suiseki poszukują w kamieniach odzwierciedlenia głębokich emocji, krajobrazów lub wydarzeń. Celem nie jest ich przerabianie, lecz subtelne wyeksponowanie. Sztuka ta silnie związana jest z filozofią zen i ideą kontemplacji codzienności. Kamień staje się tu nie tylko obiektem, ale także medytacyjną bramą do wglądu w piękno natury i cykliczność pór roku.
Wystawa w Muzeum Manggha – wyjątkowa ekspozycja z elementami zen
Od 26 sierpnia 2025 roku goście Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie mają okazję zanurzyć się w świecie suiseki podczas wystawy zorganizowanej w Galerii Europa – Daleki Wschód. Ekspozycja podzielona została na dwie części. Pierwsza prezentuje międzynarodową kolekcję grupy San Seki, zrzeszającej pasjonatów z Polski, Czech i Słowacji. Kamienie ustawione są na matach zgodnie z japońską sztuką aranżacji przestrzeni, a trasa zwiedzania prowadzi przez kolejne „pory roku” – od kompozycji noworocznej, przez wiosnę, lato, jesień, po zimę. Każdy kamień znalazł swoje miejsce dzięki subtelnemu doborowi otoczenia, które współgra z jego formą. Organizatorzy zadbali o klimat sprzyjający refleksji i zatrzymaniu się nad poszczególnymi eksponatami.
Polskie i europejskie oblicze suiseki – San Seki i narodowa ekspozycja
Wystawa wyróżnia się także prezentacją polskich osiągnięć w dziedzinie suiseki. Druga część ekspozycji to pierwsza w historii Polski narodowa wystawa tego typu. Proponuje ona spojrzenie na suiseki przez pryzmat prac 24 polskich kolekcjonerów, którzy swoje egzemplarze znaleźli zarówno w Japonii i Włoszech, jak i w polskich rzekach oraz lasach. Twórcy, pod przewodnictwem Bogdana Pociaska – kuratora i członka grupy San Seki – pokazują, jak europejska interpretacja tej sztuki dopiero się kształtuje, choć jej początki na Starym Kontynencie sięgają lat 80. XX wieku. Polskie suiseki coraz częściej budzi zainteresowanie na międzynarodowych wystawach – w 2024 roku, po raz pierwszy, prace naszych kolekcjonerów zostały zaprezentowane oficjalnie w Japonii podczas prestiżowej wystawy.
Konteksty artystyczne – suiseki i sztuka bonsai
Suiseki w Europie często rozwija się równolegle ze sztuką bonsai, która polega na miniaturyzowaniu drzew i tworzeniu z nich malowniczych pejzaży. Oba nurty – zarówno suiseki, jak i bonsai – łączy wspólna wizja kontemplacji przyrody, minimalizmu i szacunku dla naturalnych kształtów. Na wystawie Manggha obecna jest także twórczość Aleksandry Sikory, która motyw kamienia eksploruje w formie obrazów na płótnie, jeszcze szerzej otwierając pole interpretacyjne dla odwiedzających. Sięgając po doświadczenia z różnych zakątków świata i interpretując tradycję przez indywidualną wrażliwość, współcześni artyści sprawiają, że suiseki rozumiane jest nie tylko jako przedmiot kolekcjonerski, ale i inspiracja do własnych poszukiwań artystycznych.
Znaczenie i przyszłość suiseki w polskiej kulturze
Coraz większe zainteresowanie suiseki w Polsce odzwierciedla nie tylko rosnącą popularność kultury japońskiej, ale też zmianę podejścia do sztuki współczesnej – bardziej refleksyjnej, opartej na kontakcie z naturą i wyciszeniu. Wystawa w Manggha, czynna do 5 października 2025 roku, przyciąga zarówno miłośników Dalekiego Wschodu, jak i wszystkich tych, którzy chcą nauczyć się nowego, uważnego patrzenia na świat wokół siebie. Zmysłowe, nieoczywiste ekspozycje zachęcają do odnajdywania piękna w codziennych, często niezauważanych obiektach. Choć suiseki dopiero zdobywa miejsce w polskim świecie sztuki, już dziś widać, jak może inspirować do poszukiwań, dyskusji i wyciszenia w nowoczesnym tempie życia.
