Co dalej z Ukraińcami w Polsce? Rząd zapowiada nowe przepisy!
Trwają prace nad ustawą regulującą prawa obywateli Ukrainy w Polsce. Sprawdź, jakie zmiany szykuje rząd, jak wpłyną na codzienne życie i czego mogą się spodziewać Ukraińcy po 1 października 2025.
Kontekst prawny pobytu Ukraińców w Polsce
Od wybuchu wojny w Ukrainie Polska stała się jednym z głównych kierunków ucieczki dla obywateli tego kraju. Szacuje się, że od końca lutego 2022 roku do Polski przybyło nawet kilka milionów osób z Ukrainy, z czego istotna część zdecydowała się pozostać na dłużej. Obecne przepisy, m.in. specustawa z 2022 roku, gwarantowały Ukraińcom możliwość legalnego pobytu, pracy, dostępu do edukacji, świadczeń społecznych i opieki zdrowotnej do 1 października 2025 roku. W tym kontekście pojawiło się wiele pytań dotyczących przyszłości tych osób – czy dotychczasowe gwarancje zostaną utrzymane także po tej dacie oraz na jakich warunkach będą mogli kontynuować życie w Polsce.
Spotkanie przedstawicieli Polski i Ukrainy: co ustalono?
W piątek, 29 sierpnia 2025 roku, z inicjatywy strony ukraińskiej odbyło się spotkanie ambasadora Ukrainy w Polsce Wasyla Bodnara z wiceministrem MSWiA Maciejem Duszczykiem. Głównym tematem rozmów była sytuacja prawna obywateli Ukrainy przebywających w Polsce po zakończeniu obowiązywania obecnych przepisów. Jak przekazała rzeczniczka MSWiA Karolina Gałecka, polski wiceminister zapewnił, że prace nad kompleksową ustawą już trwają. Strona polska przedstawiła także harmonogram prac legislacyjnych, by nie dopuścić do powstania tzw. „próżni prawnej”, czyli okresu, w którym Ukraińcy przebywaliby w Polsce bez jasnych podstaw prawnych.
Nowa ustawa i planowane rozwiązania
Obecnie trwają zaawansowane prace nad ustawą, która nie tylko utrwali, ale być może poszerzy dotychczasowe uprawnienia Ukraińców mieszkających w Polsce. Według zapowiedzi rządu, nowa regulacja ma gwarantować prawo do legalnego pobytu, pracy, nauki, świadczeń społecznych oraz opieki zdrowotnej. Specustawa, która obowiązuje od marca 2022 roku, była reakcją na pilną potrzebę wsparcia uchodźców wojennych. Teraz, po ponad trzech latach obecności milionów obywateli Ukrainy w Polsce, pojawiła się potrzeba uregulowania ich sytuacji w sposób trwały i systemowy. W praktyce oznacza to, że Ukraińcy nie zostaną nagle pozbawieni żadnych praw po 1 października 2025 roku, nawet jeśli prace legislacyjne się przedłużą – rząd planuje bowiem rozwiązania przejściowe.
Obawy, pytania i reakcje społeczne
Zapowiedź prac nad nowymi przepisami spotkała się z ciepłym przyjęciem wśród ukraińskiej społeczności, ale nie rozwiała wszystkich obaw. Ambasador Wasyl Bodnar na swoim profilu na Facebooku podkreślił, że temat przyszłości legalnego pobytu Ukraińców w Polsce wywołał poważny niepokój zarówno wśród samych zainteresowanych, jak i w ich rodzinach na Ukrainie. Wątpliwości budzi chociażby kwestia dalszego prawa do świadczeń, dostępu do rynku pracy czy systemu edukacji, a także to, czy nowe przepisy będą chronić status osób, które już się w Polsce zadomowiły. Równocześnie, jak wynika z oficjalnych oświadczeń, ambasada Ukrainy zapowiada wsparcie informacyjne i monitorowanie realizacji nowych założeń prawnych.
Co czeka Ukraińców w Polsce po 1 października 2025 roku?
Kluczowe będą decyzje Prezydenta Karola Nawrockiego, do którego należy podpisanie przygotowanej przez MSWiA ustawy. Z nieoficjalnych źródeł wynika, że prace prowadzone są w trybie przyspieszonym, by nie dopuścić do luki prawnej. Ministerstwo oraz Kancelaria Prezydenta są w stałym kontakcie ze stroną ukraińską, a także przedstawicielami organizacji pozarządowych zajmujących się pomocą uchodźcom. Rząd podkreśla, że nikt z legalnie przebywających Ukraińców nie zostanie bez wsparcia – nawet w razie przeciągających się prac legislacyjnych. Nowe rozwiązania mają być szeroko konsultowane i dostosowane do dynamicznych realiów migracyjnych oraz potrzeb obu społeczeństw.
Jakie konsekwencje dla Polski i Ukrainy?
Prace nad uregulowaniem sytuacji prawnej obywateli Ukrainy mają znaczenie nie tylko społeczne, ale także gospodarcze i polityczne. Ukraińcy odgrywają obecnie bardzo istotną rolę na polskim rynku pracy – według danych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, w 2024 roku pracowało w Polsce ponad 1,5 mln obywateli Ukrainy. To ich wkład pomógł wielu branżom przetrwać w trudnym okresie powojennym i po pandemii. Jednocześnie, transparentna i stabilna sytuacja prawna tej grupy obcokrajowców wpływa na wizerunek Polski w Unii Europejskiej oraz w relacjach bilateralnych z Ukrainą. Starania o jak najszybsze uchwalenie przejrzystej regulacji docenia także strona ukraińska, licząc na dalszą ścisłą współpracę.
Kierunek zmian i oczekiwania społeczne
W nadchodzących tygodniach społeczeństwo ukraińskie w Polsce i ich polscy sąsiedzi oczekują konkretnych propozycji legislacyjnych i szybkich działań rządu. Zapewnienie ciągłości praw oraz czytelnych zasad dla milionów Ukraińców przebywających nad Wisłą jest jednym z kluczowych testów dla polskiej administracji. Ważnym zadaniem dla władz będzie także skuteczna komunikacja, aby żadna osoba nie czuła się zagubiona wobec zmian. Eksperci podkreślają, że tylko otwartość, regularne informowanie i przemyślane rozwiązania pozwolą utrzymać spokój społeczny i wzmocnić pozycję Polski jako kraju solidarności oraz współpracy międzynarodowej.
