Poruszająca uroczystość w Gdańsku: bohaterowie opozycji odznaczeni Krzyżami Wolności i Solidarności!
W historycznej sali BHP w Gdańsku uhonorowano 27 działaczy opozycji antykomunistycznej. Sprawdź, kto otrzymał prestiżowe wyróżnienia i dlaczego te odznaczenia są tak ważne.
Uroczystości nawiązujące do 45. rocznicy Porozumień Sierpniowych
W piątek, 29 sierpnia 2025 r., historyczna sala BHP w Gdańsku ponownie stała się miejscem szczególnego spotkania. W ramach obchodów 45. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych zorganizowano uroczyste wręczenie Krzyży Wolności i Solidarności. To właśnie w tej legendarnej przestrzeni, będącej jednym z najważniejszych symboli oporu wobec komunistycznej władzy i działalności Solidarności, doceniono osoby, które swoją postawą i działaniem wpłynęły na bieg polskiej historii.
Tegoroczne uroczystości przypomniały nie tylko o unikatowej historii tego miejsca, ale również o znaczeniu porozumień, które w 1980 roku otworzyły nowy rozdział w drodze Polski do wolności i demokracji. Wyjątkowy charakter wydarzenia podkreśliła obecność wielu osób związanych z opozycją PRL, a także przedstawicieli władz państwowych, Instytutu Pamięci Narodowej oraz środowisk kombatanckich i młodego pokolenia Polaków.
Krzyż Wolności i Solidarności – czym jest to odznaczenie?
Krzyż Wolności i Solidarności to jedno z najbardziej prestiżowych polskich odznaczeń, nadawanych za działalność na rzecz odzyskania niepodległości i suwerenności ojczyzny oraz poszanowania praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Ustanowiony przez Sejm RP w 2010 roku, jest współczesnym nawiązaniem do przedwojennego Krzyża Niepodległości z 1930 roku. Po raz pierwszy został wręczony w 2011 r., w 35. rocznicę robotniczych protestów w Radomiu, Ursusie i Płocku.
Odznaczenie to nadaje Prezydent RP – na wniosek prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – osobom, które w latach 1956–1989 były aktywnymi uczestnikami ruchu oporu wobec komunistycznej dyktatury. Procedura nadania jest wieloetapowa i obejmuje weryfikację kandydatur przez IPN oraz opiniowanie przez kapitułę. Wyróżnienie miało na celu nie tylko uhonorowanie konkretnych osób, ale także propagowanie pamięci o ich działalności wśród społeczeństwa, zwłaszcza młodszych pokoleń.
Bohaterowie wolności – sylwetki odznaczonych
W 2025 roku Krzyże Wolności i Solidarności otrzymało 27 osób – w tym pięć uhonorowano pośmiertnie. To przedstawiciele różnych środowisk: robotników, intelektualistów, duchownych i studentów, którzy ryzykowali karierą, wolnością, a nawet życiem. Wśród nich znaleźli się m.in.: Roman Czepiel, Iwona Czyżewska, Krzysztof Dudkowski, Małgorzata Kuźma, Grzegorz Kuźmiszyn i wielu innych. Pośmiertne wyróżnienie przyznano m.in. ks. Tadeuszowi Kurachowi oraz Stanisławowi Lekentowi.
Każda z tych osób wnosiła nieoceniony wkład w walkę o wolność Polski – od działalności konspiracyjnej, przez organizowanie strajków, druk bibuły, po konkretne działania na rzecz przestrzegania praw człowieka w PRL. Często spotykały ich represje: aresztowania, pobicia, internowania, szykany w pracy i życiu prywatnym. Uhonorowanie ich dzisiaj przez społeczność i państwo polskie to forma symbolicznego zadośćuczynienia za te trudy i docenienie wkładu w odzyskanie niepodległości.
Przesłanie uroczystości – pamięć i odpowiedzialność
Krzyże wręczył w imieniu prezydenta RP zastępca prezesa IPN dr hab. Karol Polejowski. W swoim przemówieniu podkreślił, że dzisiejsi odznaczeni to „ostatnie pokolenie XX wieku, które osobiście musiało walczyć o wolność”. Zwracał uwagę, że współcześni Polacy – korzystający na co dzień z wolności i swobód – mają moralny obowiązek snucia refleksji nad ceną, jaką zapłacili ich rodacy za obalenie komunistycznego reżimu.
Dr Polejowski zaznaczył, iż obecność działaczy Solidarności, zarówno tych żyjących, jak i upamiętnionych pośmiertnie, służy edukacji i przypomnieniu, że wolność nie jest dana raz na zawsze. „Wstając z kolan przed władzą komunistyczną, podejmując tę walkę, daliście nam wolność” – powiedział. Szczególnie poruszającym momentem był cytat jednego z odznaczonych, który wyraził żal, że być może mógł zrobić jeszcze więcej. „Czyż można było zrobić więcej, niż przywrócić Polsce wolność, Polakom swobodę i godność?” – odpowiedział mu Polejowski.
Dziedzictwo opozycji antykomunistycznej dziś
Historia polskiej opozycji antykomunistycznej stanowi nieodłączny element narodowej tożsamości. Ci, którzy w latach 1956–1989 przeciwstawili się komunistycznej dyktaturze, mieli fundamentalny wpływ na rozpad systemu PRL i narodziny demokracji. Wywalczone przez nich wolności i prawa obywatelskie stały się podstawą nowoczesnego społeczeństwa, a ideały „Solidarności” na trwałe weszły do kanonu polskich wartości.
Współczesna Polska korzysta z osiągnięć tych, którzy ryzykowali wszystko dla lepszej przyszłości. W dobie trwających debat o kształcie państwa, demokracji i roli obywatela, przypominanie ich postaw i decyzji nabiera szczególnego znaczenia. Uroczystości wręczenia Krzyży Wolności i Solidarności nie są jedynie wydarzeniem wspomnieniowym – to ważny impuls do edukacji historycznej oraz refleksji nad odpowiedzialnością za przyszłość wolnej Polski.
Ponadczasowa wartość wolności
Obchody w Gdańsku ukazały niezwykłą siłę jednostek wobec systemu opresji i brutalności komunistycznych władz. Oddanie Krzyży Wolności i Solidarności to wyraz uznania nie tylko dla minionych dokonań, ale także zobowiązanie do kontynuowania pamięci o tych, którzy walczyli o wolność. Dzięki ich determinacji Polska weszła na nową drogę, otwierając się na demokrację i rozwój. Dzisiejsze pokolenia czerpią profity z tej odwagi i niezłomności, dlatego tak istotne jest, by ich ofiara i postawa pozostawały w centrum debaty publicznej – nie tylko od święta, lecz każdego dnia.
