Podatek od spadków i darowizn 2025: znikają zaświadczenia, mniej biurokracji dla rodzin

Nowelizacja ustawy o podatku od spadków i darowizn: koniec z obowiązkiem zaświadczeń

1 sierpnia 2025 roku prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn, wprowadzającą przełomowe zmiany w codziennych formalnościach dotyczących przekazywania majątku. Dotychczas osoby, które otrzymały nieruchomość, pieniądze lub inne wartościowe składniki majątku od bliskich, by sprzedać je w trybie notarialnym, musiały każdorazowo przedstawiać zaświadczenie z urzędu skarbowego. Dokument ten potwierdzał, że albo zwolniono je z podatku, albo obowiązek podatkowy wygasł lub podatek został już zapłacony. Nowe przepisy całkowicie likwidują ten obowiązek dla osób otrzymujących majątek od najbliższej rodziny, co upraszcza i przyspiesza zarówno dziedziczenie, jak i dalszą sprzedaż czy obciążanie przekazanych dóbr.

Co dokładnie się zmienia? Nowe zasady dla majątku rodzinnego

Nowelizacja przewiduje, że w przypadku otrzymania darowizny lub spadku od najbliższych – małżonków, dzieci, rodziców, wnuków lub rodzeństwa – osoba zbywająca majątek nie będzie musiała przedstawiać notariuszowi zaświadczenia z fiskusa o uiszczeniu podatku lub jego zwolnieniu. Kluczowy pozostaje jednak obowiązek zgłoszenia takiej darowizny lub spadku do właściwego urzędu skarbowego – w ciągu sześciu miesięcy w przypadku darowizny lub po uprawomocnieniu się postanowienia sądu w przypadku spadku. Zwolnienie podatkowe przysługuje wyłącznie wtedy, gdy darowizna lub spadek zostały formalnie zgłoszone, a środki pieniężne zostały odpowiednio udokumentowane. Każde przeoczenie terminu lub brak zgłoszenia skutkuje nałożeniem podatku od spadków i darowizn według standardowej, często bardzo wysokiej, stawki.

Ułatwienia dla sprzedających i kupujących – mniej barier biurokratycznych

Likwidacja konieczności dostarczania zaświadczenia znacznie przyspieszy realizację umów sprzedaży i innych czynności notarialnych dotyczących majątku uzyskanego w spadku czy darowiźnie. Przed wejściem w życie noweli, uzyskanie zaświadczenia mogło przeciągać się tygodniami z powodu opóźnień administracyjnych lub wątpliwości podatkowych. W efekcie transakcje opierały się na oczekiwaniu na decyzję urzędu skarbowego, a często prowadziło to do komplikacji na etapie podpisywania umów oraz niepewności po stronie zarówno sprzedającego, jak i kupującego. Według resortu finansów, dzięki nowym przepisom rocznie skróci się czas finalizowania tysięcy transakcji, a koszty obsługi prawnej i notarialnej spadną. To także ważny sygnał dla rynku nieruchomości, na którym coraz częściej dominują transakcje związane z majątkiem rodzinnym.

Renta prywatna z uproszczonym rozliczeniem podatkowym

Nowelizacja zawiera także przepisy dotyczące renty prywatnej – mniej znanej formy przekazywania majątku, często stosowanej w przypadku umów między bliskimi. Dotychczas każda wypłata renty wiązała się z osobnym obowiązkiem podatkowym i koniecznością cyklicznego składania deklaracji zarówno po stronie darczyńcy, jak i obdarowanego. Nowe regulacje umożliwią oszacowanie łącznej wartości renty już na etapie podpisywania umowy, co oznacza jednorazowe złożenie deklaracji oraz opłacenie podatku z góry. Oznacza to mniej formalności, większą pewność podatkową dla obydwu stron oraz ograniczenie ryzyka pomyłek lub zaległości podatkowych. Ustawa precyzuje również zasady ustalania wartości świadczeń: jeśli renta jest na czas nieokreślony, jej wartość przyjmuje się na 10 lat, a jeśli na określony – według pełnej wartości umowy. W przypadku wątpliwości, naczelnik urzędu skarbowego będzie mógł z podatnikiem uzgodnić oszacowanie wartości świadczenia.

Dlaczego zmiany mają znaczenie dla milionów Polaków?

Podatek od spadków i darowizn wciąż budzi emocje, zwłaszcza, że w ostatnich latach coraz więcej Polaków przekazuje majątek rodzinie już za życia, aby uniknąć formalności i zapewnić dzieciom lub wnukom finansowe bezpieczeństwo. Eksperci zgodnie podkreślają, że najnowsza reforma ułatwi obrót majątkiem wewnątrz rodzin, skróci czas oczekiwania na formalności oraz da większą swobodę osobom planującym sukcesję. Likwidacja obowiązku przedstawiania zaświadczenia z urzędu skarbowego to także odpowiedź na liczne wnioski środowiska notariuszy, doradców podatkowych i prawników, którzy wskazywali na zbędną biurokrację i opóźnienia administracyjne. Ostatecznie, zmiany korzystnie wpłyną na obrót nieruchomościami, lokalami mieszkalnymi, działkami i innymi wartościami majątkowymi, a to ważne zwłaszcza na tle starzejącego się społeczeństwa i coraz większej liczby spraw spadkowych. Dla spadkobierców i obdarowanych to także większe bezpieczeństwo i ograniczenie ryzyka błędów podatkowych.

Od kiedy nowe przepisy i co muszą wiedzieć podatnicy?

Zgodnie z treścią podpisanej przez prezydenta ustawy, nowe przepisy wejdą w życie po 14 dniach od ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. To oznacza, że już w drugiej połowie sierpnia 2025 roku znaczna część formalności dotyczących spadków i darowizn zostanie uproszczona. Ministerstwo Finansów zapowiada również, że przygotuje szeroką kampanię informacyjną oraz nowe instrukcje dla urzędów skarbowych. Warto pamiętać, że choć obowiązek przedstawiania zaświadczenia został zniesiony, kluczowe jest terminowe poinformowanie skarbówki o otrzymaniu majątku. Tylko wtedy można skorzystać ze zwolnienia z podatku. W przypadku wątpliwości warto skonsultować się z notariuszem lub doradcą podatkowym, by uniknąć kosztownych błędów.

Podsumowanie: mniej formalności, większa przejrzystość prawa spadkowego

Zmiany podpisane przez prezydenta Dudę to przełom w codziennych rozliczeniach podatkowych dotyczących majątku rodzinnego. Likwidacja obowiązku przedstawiania zaświadczeń oraz uproszczenia dotyczące rent prywatnych pozwalają Polakom szybciej i sprawniej obracać odziedziczonym mieniem, a także planować przekazanie majątku kolejnym pokoleniom. Nowe prawo to odpowiedź na wieloletnie postulaty uproszczenia biurokracji, a także ważny krok w kierunku spójniejszego i bardziej przyjaznego systemu podatkowego. Pozostaje mieć nadzieję, że przejrzyste przepisy staną się wzorem dla kolejnych reform i ułatwią życie Polakom na wszystkich etapach zarządzania majątkiem rodzinnym.