Jarosław Kaczyński: „Katastrofa smoleńska to straszliwa zbrodnia” – Prezes PiS ponownie oskarża rosyjskie władze

Obchody miesięcznicy i mocne słowa prezesa PiS

Wczesnym rankiem 10 sierpnia na placu Piłsudskiego w Warszawie odbyły się kolejne uroczystości upamiętniające ofiary katastrofy smoleńskiej z 2010 roku. Wśród obecnych tradycyjnie nie zabrakło Jarosława Kaczyńskiego. Prezes Prawa i Sprawiedliwości wygłosił przemówienie, które – jak co miesiąc – poruszyło nie tylko zgromadzonych, ale także opinię publiczną. W swoich słowach Kaczyński podkreślił, że „to, co stało się 15 lat temu, to straszliwa zbrodnia, która została zaplanowana i zrealizowana przez te ośrodki, które za wszelką cenę chciały wyeliminować z polskiej i europejskiej polityki człowieka, który ośmielił się podjąć próbę postawienia tamy rozwojowi rosyjskiego imperializmu”. Słowa te wywołały zamieszanie nie tylko wśród uczestników uroczystości, ale również w mediach społecznościowych i na scenie politycznej.

Kaczyński oskarża Rosję i broni polityki brata

Jarosław Kaczyński wielokrotnie w przeszłości sugerował, że przyczyną katastrofy nie był wyłącznie błąd pilotów czy warunki pogodowe, lecz gruntownie zaplanowany zamach polityczny. W niedzielnym przemówieniu po raz kolejny wskazał na Rosję, mówiąc o „ośrodkach, które za wszelką cenę chciały wyeliminować Lecha Kaczyńskiego”. Jak argumentował prezes PiS, polityka prowadzone przez jego brata stanowiła zagrożenie dla interesów Kremla i dążyła do zjednoczenia państw regionu wobec imperialnych dążeń Moskwy. – „Potrafił stworzyć układ pomiędzy różnymi krajami, głównie postsowieckimi, które – działając wspólnie, szczególnie w sferze energetyki – mogły poważnie zagrozić Rosji i jej dochodom” – mówił Kaczyński. Według niego śmierć Lecha Kaczyńskiego opóźniła rosyjskie plany militarne, czego skutki obserwować można dziś na Ukrainie.

Sporne uroczystości i reakcje opozycji

Tegoroczne obchody miesięcznicy nie odbyły się w spokojnej atmosferze. Przemówienie prezesa PiS zagłuszali protestujący, domagając się zakończenia kontrowersyjnych obchodów. Demonstranci, skandując „kłamca”, jasno dali do zrozumienia, że nie wszyscy akceptują narrację forsowaną przez kierownictwo PiS. Kaczyński, nie pozostając dłużnym, odparł: „tu stoją ci, którymi powinny zająć się służby specjalne”. Dał wyraz przeświadczeniu, że obecna władza nie wypełnia swoich obowiązków, ale „przyjdzie czas, że ci ludzie znajdą się tam, gdzie ich miejsce, to znaczy w więzieniach”. Tego typu retoryka spotkała się z krytyką opozycji, która nazwała ją szkodliwą i niebezpieczną dla społecznej debaty oraz wolności słowa.

Debata o przyczynach katastrofy trwa już 15 lat

Od tragedii smoleńskiej minęło już ponad 15 lat, a wokół przyczyn katastrofy nie milkną kontrowersje. Oficjalne śledztwa, prowadzone przez polskie i rosyjskie instytucje, orzekły, że bezpośrednią przyczyną była seria błędów w pilotowaniu samolotu w trudnych warunkach pogodowych oraz braki w koordynacji z kontrolerami z lotniska w Smoleńsku. Jednak środowiska związane z PiS od lat sugerują udział służb rosyjskich i tezę o zamachu. Kolejne komisje i podkomisje sejmowe, szczególnie ta kierowana przez Antoniego Macierewicza, nie przedstawiły dotąd niepodważalnych dowodów, które jednoznacznie poparłyby teorię zamachu. Mimo to, część opinii publicznej zgadza się z Jarosławem Kaczyńskim, podczas gdy inni uznają tę narrację za polityczne narzędzie mobilizacji własnego elektoratu.

Zderzenie pamięci i polityki

Obchody smoleńskie od lat budzą w Polsce silne emocje. Dla wielu tragiczna śmierć 96 osób, w tym prezydenta RP, pozostaje traumą narodową. Jednak sposób, w jaki kształtowana jest pamięć o tych wydarzeniach – poprzez miesięcznice, spektakularne pomniki i deklaracje o 'zbrodni’ – pogłębia podziały społeczne. Tegoroczne wystąpienie Kaczyńskiego po raz kolejny uwypukliło konflikt między polityką pamięci a codziennością politycznej debaty. Politycy innych ugrupowań apelują o przełamanie narracyjnej wojny na rzecz pojednania i rzetelnego, historycznego podejścia do rozliczenia katastrofy. Odpowiedzią na takie apele są jednak coraz radykalniejsze słowa i gesty ze strony zarówno rządzących, jak i opozycji.

Podsumowanie: Smoleńsk nadal dzieli Polaków

Piętnaście lat po tragedii smoleńskiej Polska nadal jest głęboko podzielona w kwestii jej przyczyn i politycznych konsekwencji. Jarosław Kaczyński nie rezygnuje ze swojej konfrontacyjnej retoryki, oskarżając Rosję i obecny rząd o brak troski o dobro narodowe. Tymczasem społeczeństwo coraz częściej domaga się spokoju, szacunku wobec ofiar i zakończenia politycznych przepychanek wokół tragedii sprzed lat. Niezależnie od przekonań, rocznice takie jak ta pokazują, jak długo emocje po Smoleńsku będą wpływać na polskie życie polityczne i społeczne.