Kontrole w programie HoReCA: większość firm spełniała wymogi KPO. Co wykazał audyt?
Trwające kontrole w pięciu instytucjach wdrażających program HoReCA ujawniają, że znaczna większość beneficjentów spełniła wymogi formalne Krajowego Planu Odbudowy. Co to oznacza dla polskiej gospodarki i czy wykryto nieprawidłowości mogące wpłynąć na wypłatę środków z KPO? Przeczytaj szczegóły najnowszych ustaleń rządowego audytu.
Program HoReCA pod lupą: rządowe kontrole i pierwsze ustalenia
W ostatnich dniach program HoReCA – jedno z kluczowych narzędzi wspierających branżę hotelarską, gastronomiczną, turystyczną i kulturalną w ramach Krajowego Planu Odbudowy (KPO) – znalazł się w centrum zainteresowania opinii publicznej. Wiceminister funduszy i polityki regionalnej Jan Szyszko podczas specjalnej konferencji prasowej podkreślił, że większość beneficjentów programu spełniła wymogi formalne określone w KPO. Informacja ta padła w czasie trwających audytów i kontroli pięciu instytucji odpowiedzialnych za dystrybucję środków do przedsiębiorców. Weryfikacja ma na celu potwierdzenie, że środki z UE trafiają zgodnie z przeznaczeniem, a nieprawidłowości są marginalne i nie zagrażają ogólnemu rozliczeniu programu.
Geneza programu HoReCA i jego strategiczne znaczenie
Instrument HoReCA, uruchomiony w ramach KPO, miał za zadanie wspomóc mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, które ucierpiały najbardziej w czasie pandemii COVID-19. Sektor hotelarski, gastronomiczny, turystyczny i kulturalny znalazł się wówczas na krawędzi rentowności, a niektóre branże praktycznie zamarły na wiele miesięcy. Krajowy Plan Odbudowy przewidywał dla tych branż szeroką paletę wsparcia finansowego, mającego pomóc w utrzymaniu miejsc pracy, wznowieniu działalności oraz przystosowaniu się do nowych warunków rynkowych. Środki dystrybuowane są przez pięciu operatorów: Polską Fundację Przedsiębiorczości ze Szczecina, Towarzystwo Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych S.A. (TISE S.A.) z Warszawy, Małopolską Agencję Rozwoju Regionalnego S.A. (Kraków/Rzeszów), Agencję Rozwoju Regionalnego S.A. z Bielska-Białej oraz Fundację Kaliski Inkubator Przedsiębiorczości z Kalisza.
Sztab kryzysowy i zakres prowadzonych kontroli
W związku z obawami o prawidłowość przyznawania wsparcia, w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej powołano sztab kryzysowy. Zespół ten, działający od minionego piątku, nadzoruje audyty zarówno w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), jak i w pięciu wspomnianych operatorach programu. Kontrole mają ustalić, czy środki były kierowane do podmiotów spełniających formalne wymogi KPO, a także czy nie wystąpiła korupcja, nepotyzm lub nadużycia administracyjne przy rozpatrywaniu wniosków. Jan Szyszko zapewnia, że wykryte nieprawidłowości stanowią nieznaczny odsetek i nie przekładają się na kwotę całej, wypłaconej dotychczas puli środków. Decydujące będzie jednak zakończenie pełnego audytu, zaplanowanego na koniec miesiąca.
Szczegóły nieprawidłowości i odpowiedzialność instytucji
Według informacji przekazanych podczas konferencji, ewentualne nieprawidłowości są jednostkowe i dotyczą głównie błędów formalnych, które nie zawsze pociągają za sobą sankcje karne, lecz mogą skutkować koniecznością zwrotu dofinansowania lub ograniczeniem robót inwestycyjnych. Wiceminister Szyszko podkreślił zdecydowanie, że wszelkie przypadki naruszeń zostaną surowo rozliczone, a osoby odpowiedzialne będą musiały się liczyć z konsekwencjami finansowymi. Dodatkowo, resort monitoruje zalecenia Komisji Europejskiej dotyczące przejrzystości i rzetelności rozliczania funduszy KPO – stąd nacisk na szybkie wyjaśnienie wszelkich potencjalnych spraw spornych już na rodzimym gruncie, zanim zainteresowanie KE narasta.
Znaczenie programu HoReCA dla polskiej gospodarki
Dla wielu przedsiębiorstw ze wspomnianych sektorów wsparcie z programu HoReCA jest kluczowe dla kontynuowania działalności po kryzysie pandemicznym. To one, jako najmniejsze firmy rodzinne, bary, restauracje czy hostele, najbardziej ucierpiały w wyniku lockdownu. Środki z KPO nie tylko pozwoliły części z nich utrzymać zatrudnienie, ale też umożliwiły inwestycje w nowe usługi, marketing, technologie oraz modernizację infrastruktury pod kątem bezpieczeństwa sanitarnego i ekologii. W praktyce, transparentne przyznawanie wsparcia buduje zaufanie nie tylko do instytucji udzielających dotacji, ale również do całego procesu wdrażania funduszy unijnych – co ma znaczenie dla kolejnych perspektyw finansowych UE.
Reakcje sektora i perspektywy na przyszłość
Środowisko przedsiębiorców docenia sprawne działanie rządowych agend i szybkie wyjaśnianie ewentualnych wątpliwości przyznawania pomocy. Wielu beneficjentów podkreśla, że procedura aplikacyjna, choć wymagająca, gwarantuje dostęp do znaczących środków i daje stabilność nawet najmniejszym graczom na rynku. Z drugiej strony, pojawiają się głosy, że konieczne są dalsze uproszczenia i większa transparentność komunikatów ze strony instytucji pośredniczących. Tym bardziej, że obecna perspektywa finansowa i możliwość kontynuacji programów sukcesywnych jest uzależniona od skutecznego i przejrzystego rozliczenia środków z KPO.
Podsumowanie: Co dalej z programem HoReCA i środkami z KPO?
Trwające kontrole pokazują, że wdrażanie programu HoReCA przebiega generalnie zgodnie z założeniami KPO i unijnymi standardami, jednak stała czujność organów państwa oraz transparentność procedur są fundamentem skuteczności tych działań. Wnioski z obecnych audytów nie tylko uspokoją opinię publiczną i przedsiębiorców, ale też przyczynią się do jeszcze lepszego zabezpieczania przyszłych rund finansowania. Polska, będąc jednym z najważniejszych beneficjentów KPO w UE, musi dbać o wzorcowe standardy kontroli i sprawozdawczości – to warunek pozyskania kolejnych środków i podtrzymania tempa odbudowy po pandemii.
