Afera wokół wsparcia HoReCa z KPO – pierwsze efekty kontroli wzbudzają emocje

Nieprawidłowości w projektach wsparcia HoReCa z KPO

Sektor HoReCa, składający się z branż hotelarskiej, gastronomicznej, cateringowej oraz turystycznej, był jednym z najbardziej dotkniętych skutkami pandemii COVID-19. Aby wesprzeć przedsiębiorców, rząd uruchomił w 2024 roku specjalny program w ramach Krajowego Planu Odbudowy (KPO). W sierpniu 2025 roku minister funduszy i polityki regionalnej, Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, poinformowała o pierwszych wynikach kontroli dotyczących projektów realizowanych na wsparcie dywersyfikacji działalności w sektorze HoReCa. Spośród 16 sprawdzonych dotąd projektów wykazano nieprawidłowości, choć – jak zaznaczyła minister – nie dotyczyły one wszystkich skontrolowanych przypadków. Wyniki wstępnych kontroli mają być w pierwszej kolejności przekazane bezpośrednio przedsiębiorcom, by mogli oni ustosunkować się do ustaleń i ewentualnie wnieść odwołania.

Geneza i skala wsparcia dla sektora hotelarsko-gastronomicznego

Wsparcie finansowe dla HoReCa w ramach KPO miało przyczynić się do odbudowy i unowocześnienia sektora po kryzysie pandemicznym. Program był skierowany do mikro, małych i średnich przedsiębiorców, którzy odczuli skutki ograniczeń związanych z COVID-19. Według danych Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) do końca lipca 2025 podpisano ponad 3000 umów z przedsiębiorcami, z czego większość to wsparcie na dywersyfikację działalności, inwestycje w nowe usługi oraz szkolenia. Łączna pula środków na ten cel wynosiła 1,24 mld zł, z czego do tej pory wypłacono około 110 mln zł. Wysokość jednorazowej dotacji mogła wynosić od 50 do 540 tys. zł, co stanowiło nawet 90% kosztów kwalifikowanych inwestycji.

Na czym polegały zidentyfikowane nieprawidłowości?

Szczegóły dotyczące konkretnych nieprawidłowości objęte są tajemnicą postępowania administracyjnego, jednak media od kilku tygodni sygnalizowały przypadki przeznaczania środków na cele wzbudzające wątpliwości – jak choćby zakup jachtów za pieniądze z KPO. Minister Pełczyńska-Nałęcz podkreśliła, że kontrolerzy weryfikowali zarówno zasadność wydatków przedsiębiorców, jak i potencjalne konflikty interesów po stronie operatorów przyznających dotacje. Dodatkowo, nieprawidłowości dotyczyły głównie projektów, które wykazały największe ryzyko na etapie mapowania – co oznacza, że w kolejnych tygodniach pod lupę trafi kilkadziesiąt następnych, potencjalnie niezgodnych z wytycznymi projektów.

Reakcja władz i kolejność działań kontrolnych

Pojawienie się sygnałów o możliwych nadużyciach doprowadziło nie tylko do wszczęcia kontroli przez resort funduszy, ale także do interwencji Prokuratury Europejskiej (EPPO), która rozpoczęła własne dochodzenie dotyczące wykorzystania środków z polskiego KPO w sektorze HoReCa. Zgodnie z zapewnieniami minister Pełczyńskiej-Nałęcz, żadna dotacja niezgodna z zasadami nie pozostanie bez weryfikacji – zarówno w zakresie kwalifikowalności wydatków, jak i zgodności procedur przyznawania wsparcia. Równolegle z kontrolą beneficjentów trwają także audyty operatorów programów, by wyeliminować ewentualne konflikty interesów i zabezpieczyć wiarygodność całego procesu.

Wstrzymanie wypłat i wpływ na przedsiębiorców

Wzrost liczby doniesień o nieprawidłowościach zmusił PARP do czasowego wstrzymania wypłat środków dla firm HoReCa do czasu zakończenia weryfikacji i potwierdzenia zgodności umów z regulaminem programu. Minister funduszy zadeklarowała, że środki będą odblokowywane stopniowo po przeprowadzeniu szczegółowych kontroli i ewentualnych korektach projektów. Takie działanie ma na celu zapewnienie przejrzystości i sprawiedliwości rozdziału pieniędzy publicznych, a także przywrócenie zaufania przedsiębiorców do systemu wsparcia. Jednocześnie resort podkreśla, że „nie będzie ścinania głów po jednodniowej kontroli” – wszyscy beneficjenci mają szansę wyjaśnić niejasności i odnieść się do zarzutów przed podjęciem ostatecznych decyzji

Znaczenie sprawy dla systemu dotacji i polskiej gospodarki

Afera związana z nieprawidłowościami w dystrybucji środków dla branży HoReCa jest sprawdzianem dla zarówno administracji publicznej, jak i beneficjentów dotacji unijnych w Polsce. Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności to największy instrument wsparcia finansowego w historii III RP, przewidujący dla Polski 59,8 mld euro w formie grantów i preferencyjnych pożyczek. Sposób realizacji tych środków i transparentność przyznawania dotacji determinują poziom absorpcji funduszy oraz finalne efekty dla gospodarki, zwłaszcza w sektorach dotkniętych kryzysami. Sprawne i sprawiedliwe rozstrzyganie wszelkich wątpliwości jest kluczem do odbudowy zaufania biznesu i społeczeństwa do programów unijnych. Najbliższe tygodnie pokażą, w jakim stopniu uda się naprawić system i zapewnić, że wsparcie faktycznie trafia tam, gdzie jest najbardziej potrzebne.