Albrecht Schuch odsłania kulisy „Pawia zwyczajnego”. Aktor szczerze o roli bez właściwości

Wyzwanie aktorskie – od Berlina do „Pawia zwyczajnego”

Albrecht Schuch to aktor ceniony za niezwykle złożone kreacje, które wymykają się prostym definicjom. Jego wcześniejsze role, takie jak mroczny Reinhold z „Berlin Alexanderplatz” czy Stanislaus Katczinsky w oscarowym „Na Zachodzie bez zmian”, dowiodły wielkiego kunsztu i elastyczności aktorskiej. W „Pawiu zwyczajnym” Bernharda Wengera Schuch musi zmierzyć się z zupełnie innym wyzwaniem – zagrać postać, której główną cechą jest niemal zupełny brak wyrazistych cech. Matthias, na pozór ideał towarzysza biznesowych i kulturalnych salonów, w życiu prywatnym jest człowiekiem bez wyrazistej tożsamości, czekającym, aż inni „napiszą” na nim swoje oczekiwania. Jak przyznał sam Schuch, była to dla niego jedna z najtrudniejszych ról. Kreacja „człowieka bez właściwości” wymaga subtelnej gry, balansowania na granicy wycofania i emocjonalnej próżni, wiedząc, że każdy ruch czy słowo mogą za bardzo określić bohatera.

Portret Matthiasa – człowieka jak biała kartka

Film „Paw zwyczajny”, który swoją polską premierę będzie miał 22 sierpnia 2025 roku, skupia się wokół postaci Matthiasa, granej przez Schucha. Bohater jest perfekcyjny w swojej pracy: towarzyszy klientom, przyjmuje różne społeczne role, zapewnia prestiż i satysfakcję. Jednak jego życie prywatne rozpada się, a partnerka Sophia odchodzi, nie mogąc poradzić sobie z jego emocjonalną nieobecnością. Schuch podkreśla, że największym wyzwaniem było pokazanie, jak to jest istnieć, ale jednocześnie nie być zauważonym – „wchodzisz do pokoju i nic się nie zmienia”. To postać cicha, przezroczysta, żyjąca bardziej wizją innych niż własną. Aktor wyraźnie identyfikuje się z tym doświadczeniem, wspominając o własnych trudnościach w oddzieleniu siebie od granych postaci i znaczeniu powrotu do własnej osobowości. Tym samym „Paw zwyczajny” staje się również opowieścią o tożsamości, potrzebie zaangażowania i niebezpieczeństwach, jakie niesie życie według cudzych oczekiwań.

Inspiracje i kulisy powstawania filmu

Reżyser Bernhard Wenger, debiutujący w długim metrażu filmem „Paw zwyczajny”, stworzył obraz oparty na wyrazistej, własnej wizji. Historia Matthiasa zainspirowana została usługą towarzyszącą „rent-a-friend”, popularną przede wszystkim w Japonii. Sam Schuch nie musiał udawać się na Daleki Wschód – wizja reżysera, którą określił jako absolutnie klarowną, była wystarczająca. Aktor podkreślił w rozmowie, że ufał Wengerowi w budowaniu robotycznego, minimalistycznego świata filmu: „To, że bohater jest ograniczony swoim typem osobowości, odnajdywało odbicie w każdym aspekcie produkcji – od stonowanych kostiumów po oszczędną gestykulację”. Warto dodać, że film premierowo pokazano już podczas Tygodnia Krytyki w Wenecji w 2024 roku, gdzie spotkał się z entuzjastycznym przyjęciem. Ogromną uwagę zwracano właśnie na kreację Schucha – wielu krytyków porównywało precyzję jego gry do scenicznych eksperymentów najwybitniejszych reżyserów autorskich Europy.

Kino autorskie kontra wyzwania rynku

Schuch nie kryje, że zaangażowanie w debiut fabularny Wengera miało dla niego głęboki sens. Podkreśla, jak istotne jest w dzisiejszych realiach wspieranie twórców autorskich. Zgodnie z jego obserwacjami, wiele studiów filmowych próbuje ograniczać kreatywność na rzecz komercyjnych wyników, co grozi spłyceniem sztuki filmowej do masowo konsumowanych produktów. „Nie można kierować się w sztuce wyłącznie liczbami” – zaznacza aktor, apelując o otwartość na nowe głosy i różnorodność narracyjną. „Paw zwyczajny” to według niego przykład filmu, w którym reżyser otrzymał pełną wolność realizacji własnej wizji, co pozwoliło stworzyć dzieło ambitne, odkrywcze i – pomimo subtelnej narracji – wywołujące żywą dyskusję o kondycji współczesnego człowieka. W rozmowach o przyszłości kina aktor zwraca uwagę, że bez odwagi w promowaniu indywidualizmu i różnorodności, film jako sztuka stanie się jednowymiarowy.

Rola polityki i zaangażowania społecznego

Rozmowa z Schuchem, przeprowadzona przez Polską Agencję Prasową 1 września 2024 roku – w dniu wyborów do landtagów Saksonii i Turyngii – nie mogła ominąć tematów polityki i społecznego zaangażowania. Aktor, pochodzący właśnie z tych regionów, nie ukrywa niepokoju dotyczącego rosnącej popularności skrajnie prawicowej AfD w Niemczech. Podkreśla potrzebę codziennego dbania o demokrację i obywatelskie wartości: „Demokracja to coś więcej niż głosowanie raz na kilka lat. To codzienna praca i troska o dobro wspólne”. Jego refleksje na temat relacji – zarówno międzyludzkich, jak i obywatelskich – pojawiają się też w analizie roli Matthiasa. Przekonuje, że tak jak w związkach tak i w społeczeństwie nie wystarczy biernie akceptować rzeczywistość – trzeba się angażować, dyskutować, podejmować działania. Tylko wtedy można nadać swojemu życiu i otoczeniu prawdziwe znaczenie.

Nowy wymiar aktorstwa i kina

Albrecht Schuch, znany z ról w najważniejszych niemieckich produkcjach ostatnich lat, odważnie eksploruje nieznane dotąd przestrzenie aktorstwa. Jego Matthias z „Pawia zwyczajnego” to postać, która stawia pytania o granice człowieczeństwa, obecność i znaczenie jednostki we współczesnym świecie. Film Wengera zachwycił już międzynarodowych krytyków i jest głośno komentowany jako symbol nowego nurtu europejskiego kina autorskiego – pełnego subtelnych niuansów, nieoczekiwanych zwrotów i błyskotliwego humoru. Polscy widzowie będą mogli przekonać się o tym już niebawem. Bez względu na odbiór, jest to niewątpliwie ważny głos w debacie o tożsamości, samotności i współczesnych normach społecznych, a także przypomnienie, że czasem największym aktorskim wyzwaniem jest zagrać… pustkę.