Podatek od garaży znów pod lupą TK! Czy właścicieli czekają zmiany?
Trybunał Konstytucyjny ponownie zajmie się opodatkowaniem garaży. Sprawdź, skąd wziął się problem, dlaczego stawki są tak różne i czy szykują się zmiany dla właścicieli.
Geneza sporu o podatek od garaży
Kwestia opodatkowania garaży od lat budzi wątpliwości i kontrowersje wśród właścicieli nieruchomości oraz prawników. Sprawa dotyczy przede wszystkim różnic w stawkach podatku od nieruchomości, które są stosowane wobec garaży w zależności od ich lokalizacji oraz powiązań z budynkiem mieszkalnym. Garaż wbudowany w bryłę budynku mieszkalnego objęty jest znacznie niższą stawką podatkową (do 1,19 zł za m² rocznie w 2025), podczas gdy za garaż wolnostojący lub jako odrębną nieruchomość trzeba zapłacić nawet ponad dziesięciokrotnie więcej (do 11,48 zł za m²). I prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska ponownie zaskarżyła przepisy do Trybunału Konstytucyjnego, argumentując, że prowadzą do nierówności wobec prawa i są sprzeczne z konstytucyjną zasadą równości podatkowej.
Wyrok TK z 2023 roku i jego skutki
Pierwszy wyrok Trybunału Konstytucyjnego w tej sprawie zapadł w październiku 2023 roku. Sędziowie uznali, że niezgodne z Konstytucją jest stosowanie innej stawki do garażu w budynku, jeżeli stanowi on oddzielną nieruchomość z własną księgą wieczystą, niż do garażu przynależnego do mieszkania. Skutkiem tej decyzji była nowelizacja ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, która weszła w życie od stycznia 2024 roku. Nowe przepisy miały jednoznacznie określać, że za część mieszkalną budynku mieszkalnego uznaje się także pomieszczenie przeznaczone do przechowywania pojazdów, o ile znajduje się ono w tym budynku i nie jest przeznaczone na działalność gospodarczą. Ta zmiana miała na celu wyrównanie opodatkowania garaży w obrębie budynków mieszkalnych.
Nowa skarga i argumenty pierwszej prezes SN
Mimo wprowadzenia nowych przepisów, I prezes SN uznała, że problem nierówności podatkowej nie został całkowicie rozwiązany, a powstały nowe kontrowersje. We wniosku do Trybunału wskazała, iż obecnie istnieją dwa różne reżimy opodatkowania garaży – niższy podatek dla garaży w budynkach mieszkalnych oraz wyższy dla garaży wolnostojących lub wydzielonych pomieszczeń garażowych w innych typach budynków. Prezes Manowska argumentuje, że funkcja garażu nie ulega zmianie niezależnie od jego umiejscowienia – służy przechowywaniu pojazdów. W jej opinii, utrzymywanie różnych stawek jest sprzeczne z zasadami równości, ochrony własności i sprawiedliwości podatkowej. Wskazała, że problem dotyczy również osób posiadających garaże w budynkach gospodarczych lub innych obiektach niż mieszkalne, które płacą zdecydowanie wyższy podatek za realizowanie tej samej potrzeby – zabezpieczenia i przechowywania własnego auta.
Polityczno-prawny kontekst interpretacji orzeczeń TK
Sprawa podatku od garaży ma również wymiar polityczny i systemowy. Od marca 2024 roku Sejm przyjął uchwałę, w której zakwestionował legalność wybranych sędziów Trybunału Konstytucyjnego i wskazał, że orzeczenia wydane przez nich nie powinny być stosowane przez organy państwowe. W konsekwencji, kolejne wyroki TK, w tym dotyczące nieruchomości i podatków lokalnych, nie są publikowane w Dzienniku Ustaw. Ten stan trwa od kwietnia 2024 roku, gdyż kadencje czterech sędziów Trybunału zakończyły się, a Sejm – poza klubem PiS – nie zgłasza kandydatów na wolne miejsca. Sytuacja ta powoduje prawny i praktyczny chaos: podatnicy, gminy oraz organy administracyjne mają problem z precyzyjnym stosowaniem nowych przepisów, a każda kolejna skarga czy wyrok może prowadzić do pogłębiania niepewności w interpretacji prawa podatkowego wobec garaży.
Jakie skutki mogą spotkać właścicieli garaży?
Spór o opodatkowanie garaży ma znaczenie nie tylko prawne, ale i finansowe dla tysięcy właścicieli nieruchomości w Polsce. Gminy, odpowiadające za pobór podatku od nieruchomości, muszą uwzględniać zarówno literalne brzmienie przepisów, jak i orzecznictwo TK – co przy obecnym sporze wokół legalności składu Trybunału stanowi poważne wyzwanie. Jeżeli TK przychyli się do stanowiska prezes SN, można spodziewać się kolejnej zmiany przepisów, które mogą wyrównać stawki podatkowe niezależnie od tego, czy garaż jest częścią bloku, domu czy stoi osobno. Bez rozstrzygnięcia sporów przez TK i jasnych, jednolitych wytycznych, właściciele garaży mogą nadal być narażeni na niejasności przy rozliczaniu podatków lokalnych i ryzyko sporów z gminami o podstawę opodatkowania.
Co czeka podatników w najbliższych miesiącach?
W tej chwili nie został jeszcze wyznaczony termin rozpatrzenia sprawy przez Trybunał Konstytucyjny. Trwające niejasności i zawirowania polityczno-prawne wokół legalności wyroków TK oraz problem nieobsadzonych miejsc w składzie sędziowskim pogłębiają niepewność co do przyszłości przepisów o podatku od garaży. Przed właścicielami garaży kolejny okres oczekiwania i możliwych zmian, zarówno w zakresie ich obciążeń podatkowych, jak i interpretacji obowiązujących przepisów przez samorządy. Obecna sytuacja pokazuje, że bez jasnych, jednolitych reguł podatkowych trudno jest o przejrzystość i przewidywalność, a rozstrzygnięcie TK – niezależnie od wyniku – będzie miało istotny wpływ nie tylko na właścicieli garaży, ale i na politykę fiskalną samorządów w całym kraju.
