Polska ostro przeciwko nowym osiedlom na Zachodnim Brzegu. Kulisy kontrowersyjnej decyzji Izraela
Polskie MSZ jednoznacznie sprzeciwia się planom budowy żydowskich osiedli na Zachodnim Brzegu. Warszawa apeluje o przestrzeganie prawa międzynarodowego i popiera rozwiązanie dwupaństwowe.
Stanowisko polskiego MSZ wobec decyzji Izraela
W czwartek wieczorem Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP wydało oficjalne oświadczenie, w którym wyraziło zdecydowany sprzeciw wobec planów budowy nowych osiedli żydowskich na tzw. obszarze E1, na okupowanym Zachodnim Brzegu Jordanu. Polska wyraźnie podkreśliła swoje stanowisko, wzywając władze Izraela do zaprzestania poparcia dla tzw. nielegalnego ruchu osadniczego. Resort spraw zagranicznych akcentuje, że decyzja izraelskiego rządu, która zapadła 20 sierpnia 2025 r., stoi w sprzeczności z prawem międzynarodowym, w tym z rezolucjami Rady Bezpieczeństwa ONZ. Polska, podobnie jak większość krajów Europy i światowej społeczności, uznaje takie działania za przeszkodę w budowie trwałego pokoju na Bliskim Wschodzie. W swoim komunikacie MSZ zaznaczyło również, że pozostaje w stałym kontakcie z partnerami z Unii Europejskiej, wspólnie analizując możliwości wywarcia wpływu na decyzje władz w Tel Awiwie.
Projekt E1 i międzynarodowe reakcje
Projekt E1 to jeden z najbardziej kontrowersyjnych elementów izraelskiej polityki osadniczej. Zakłada on budowę 3401 nowych mieszkań na północny wschód od Jerozolimy, co sprawi, że powstanie ciągły blok zabudowy żydowskiej od Jerozolimy w stronę centralnej części Zachodniego Brzegu. Pomysł ten nie tylko oddzieli Wschodnią Jerozolimę od pozostałych palestyńskich terytoriów, lecz także podzieli Zachodni Brzeg na północną i południową enklawę, pozbawiając Palestyńczyków możliwości swobodnego przemieszczania się po własnym terytorium. Plany E1 od lat budzą sprzeciw społeczności międzynarodowej – potępiła je zarówno Unia Europejska, jak i ONZ. Krytyka pojawia się również ze strony Stanów Zjednoczonych, które uważają, że budowa osiedli na tym terenie przekreśla szanse na wznowienie procesu pokojowego i powstanie niezależnego państwa palestyńskiego. Pomimo tego israelski ruch osadniczy zyskuje wsparcie rządu premiera Benjamina Netanjahu.
Sytuacja na Zachodnim Brzegu: statystyki i napięcia społeczne
Obecnie na okupowanym przez Izrael od 1967 roku Zachodnim Brzegu Jordanu mieszka około 3 milionów Palestyńczyków oraz ponad 500 tysięcy żydowskich osadników. Według organizacji Pokój Teraz istnieje 141 osiedli uznanych przez Izrael i 224 nielegalne osady, których istnienia nie zatwierdziły same izraelskie władze. Terytorium to, w świetle prawa międzynarodowego, nie powinno być przedmiotem ekspansji i osiedlania się obywateli państwa okupującego. Budowa nowych osiedli regularnie wywołuje napięcia i liczne incydenty przemocy, których ofiarą padają głównie Palestyńczycy. Organizacje pozarządowe mówią o pogarszających się warunkach życia, ograniczonej mobilności i ryzyku dalszej eskalacji konfliktu.
Reakcje światowej społeczności i rola Polski na arenie międzynarodowej
W ostatnich miesiącach temat przyszłości Palestyny znowu powrócił na agendę światowej dyplomacji. Coraz więcej państw, takich jak Irlandia, Norwegia, Hiszpania, a wcześniej Szwecja, publicznie uznaje Palestynę jako niezależne państwo, wywierając nacisk na Izrael w sprawie wstrzymania budowy kolejnych osiedli. Polska od lat konsekwentnie opowiada się za tzw. rozwiązaniem dwupaństwowym, czyli pokojowym współistnieniem Izraela i Palestyny w granicach ustalonych przed 1967 rokiem. Stanowisko to potwierdzają zarówno bieżące oświadczenia polskiego MSZ, jak i praktyka dyplomatyczna w organizacjach międzynarodowych. Polska dyplomacja współpracuje ściśle z państwami Unii Europejskiej, dążąc do wypracowania wspólnego stanowiska wobec planów izraelskiego rządu.
Skutki decyzji Izraela dla procesu pokojowego i przyszłości regionu
Decyzja rządu w Jerozolimie o zatwierdzeniu budowy nowych żydowskich osiedli na Zachodnim Brzegu może oznaczać dalszą stagnację w dialogu pokojowym i pogłębienie kryzysu w regionie. Palestyńczycy postrzegają ekspansję osadnictwa jako formę aneksji swojego terytorium, a proces pokojowy stanął w martwym punkcie już kilka lat temu. Próby mediacji międzynarodowej, podejmowane przez ONZ i Unię Europejską, spotykają się z oporem zarówno ze strony władz izraelskich, jak i radykalnych frakcji palestyńskich. Podziały polityczne w Izraelu i niechęć do kompromisu dodatkowo utrudniają osiągnięcie porozumienia. Wobec tych faktów głos Polski jest ważnym elementem zabiegów o respektowanie prawa międzynarodowego oraz ochronę praw człowieka w jednym z najbardziej zapalnych punktów globu. Wspólnota międzynarodowa nadal poszukuje sposobów na realne wsparcie działań zmierzających do zapewnienia bezpieczeństwa i pokoju dla dwóch narodów dzielących ten sam skrawek ziemi.
