Ukraińskie alarmy przed ćwiczeniami Zapad-2025: groźba dla całej Europy?
Kijów ostrzega przed wrześniowymi manewrami Rosji i Białorusi. Ukraina apeluje do Europy o czujność i twardą reakcję na militarny pokaz siły w pobliżu wschodnich granic UE.
Ukraina apeluje o czujność wobec ćwiczeń Zapad-2025
Ministerstwo Spraw Zagranicznych Ukrainy zaapelowało do europejskich partnerów o zachowanie szczególnej ostrożności w związku z planowanymi na wrzesień 2025 roku rosyjsko-białoruskimi manewrami Zapad-2025. Według komunikatu MSZ, koncentracja wojsk na granicach oraz wspólne manewry Rosji i Białorusi to nie tylko proceder o charakterze militarnym, ale przesłanka do realnego zagrożenia dla Ukrainy, Polski, państw bałtyckich i całej Europy. Ukraińska dyplomacja przypomniała, że tuż przed pełnoskalową inwazją w 2022 roku, Moskwa wykorzystała wcześniejsze ćwiczenia Zapad-2021 jako przykrywkę do rozlokowania znacznych sił przy granicy z Ukrainą, a później rozpoczęła atak. Tegoroczne ćwiczenia mają się odbyć na terytorium Białorusi od 12 do 16 września i, według oficjalnych zapowiedzi, weźmie w nich udział około 13 tysięcy żołnierzy obu państw.
Rosyjsko-białoruska współpraca militarną groźbą dla regionu
Szczególne zaniepokojenie Kijowa budzi fakt, że w czasie Zapad-2025 ma zostać przećwiczone „planowanie użycia” broni jądrowej i rakiet balistycznych Oresznik, co 13 sierpnia 2025 roku potwierdził oficjalnie minister obrony Białorusi, Wiktar Chrenin. Formuła ćwiczeń, będąca coraz częściej demonstracją nowoczesnych technologii wojskowych oraz niejawnych działań hybrydowych, niepokoi nie tylko Ukrainę, ale również Sojusz Północnoatlantycki. Według ekspertów cytowanych przez Radio Wolna Europa oraz Defence24, te manewry mogą posłużyć do destabilizacji sytuacji na granicach NATO, sprawdzenia gotowości odpowiedzi Zachodu i utrzymania społeczeństw regionu w stanie niepokoju. Rosja i Białoruś systematycznie zacieśniają współpracę wojskową, a Mińsk de facto utracił niezależność strategiczną na rzecz Moskwy. Od wybuchu pełnoskalowej wojny w 2022 roku Białoruś udostępnia swoje terytorium, infrastrukturę i przestrzeń powietrzną do rosyjskich operacji skierowanych przeciwko Ukrainie.
Ostrzeżenia Kijowa: niebezpieczeństwo prowokacji i eskalacji
Ukraiński rząd wyraźnie ostrzega władze w Mińsku przed jakimikolwiek prowokacjami militarnymi, przestrzegając przed zbliżaniem się do granic lub prowokowaniem Sił Obrony Ukrainy. Ministerstwo wielokrotnie akcentowało, że Ukraina nie jest i nie zamierza być zagrożeniem dla Białorusi – zdaniem ukraińskiego MSZ narody Ukrainy i Białorusi łączą wspólna historia oraz perspektywy pokojowego współistnienia w ramach europejskiej wspólnoty. Równocześnie, Kijów zwraca uwagę Europy na konieczność wspólnego przeciwdziałania rosyjskiej dezinformacji, kontynuowania presji sankcyjnej oraz wzmacniania własnego potencjału obronnego. W tym kontekście, według gazety Rzeczpospolita i portalu Interia, przedstawiciele UE już wcześniej sygnalizowali, że każda destabilizacja wokół Białorusi i Ukrainy będzie traktowana jako bezpośrednie wyzwanie dla bezpieczeństwa wspólnoty. W praktyce oznacza to wzmocnienie obecności sił NATO w Polsce oraz na wschodniej flance sojuszu.
Reakcje sąsiadów i potencjalne konsekwencje dla Europy
Już od kilku lat Polska, Litwa, Łotwa i Estonia z niepokojem śledzą aktywność militarną za wschodnią granicą, apelując o solidarność w ramach NATO i UE. Historyczne doświadczenia regionu każą traktować duże rosyjskie manewry jako potencjalny wstęp do dalszych działań o wymiarze operacyjnym lub propagandowym. W przeszłości, jak w przypadku aneksji Krymu w 2014 roku czy rozpoczęcia inwazji na Ukrainę w 2022 roku, Rosja posługiwała się ćwiczeniami wojskowymi jako przykrywką dla koncentracji sił i rozpoznania reagowania Zachodu. Według ekspertów z OSW i Polityka Insight, Zapad-2025 jest elementem szerszej strategii Kremla polegającej na podtrzymywaniu presji wojskowej, testowaniu gotowości Europy do wspólnej odpowiedzi i zastraszaniu sąsiednich krajów. Działania te mają również znaczenie dla polityk wewnętrznych Rosji i Białorusi, wspierając narrację o „oblężonej twierdzy”.
Trwające napięcia i przyszłość bezpieczeństwa w regionie
Choć scenariusz bezpośredniej eskalacji militarnej, jak wynika z analiz międzynarodowych ośrodków badawczych, pozostaje stosunkowo mało prawdopodobny, ćwiczenia Zapad-2025 z pewnością zwiększą napięcia na wschodnich granicach Unii Europejskiej. Zarówno NATO, jak i poszczególne państwa członkowskie wzmacniają monitoring oraz zdolności obronne, podkreślając konieczność jedności wobec prób destabilizacji ze strony Rosji i Białorusi. W świetle obecnych deklaracji Kijowa oraz stanowiska Zachodu, ćwiczenia Zapad-2025 będą ważnym testem zarówno dla solidarności transatlantyckiej, jak i skuteczności nowych mechanizmów bezpieczeństwa na Starym Kontynencie. Reakcje na wrześniowe manewry mogą stać się elementem szerszej gry dyplomatycznej, wpływając na przyszły kształt relacji między Rosją, Białorusią a Zachodem oraz na bezpieczeństwo całej Europy Środkowo-Wschodniej.
