Metale ziem rzadkich z Ukrainy stają się stawką globalnej gry politycznej
Na spotkaniu premier Ukrainy z wysłannikiem Trumpa głównym tematem stały się nie tylko gwarancje bezpieczeństwa, ale także kontrola nad strategicznymi zasobami metali ziem rzadkich.
Strategiczne spotkanie w Kijowie i rosnące napięcia wokół zasobów
W dniu 24 sierpnia 2025 roku w Kijowie doszło do istotnego spotkania na arenie międzynarodowej. Premier Ukrainy Julia Swyrydenko podjęła rozmowy ze specjalnym wysłannikiem Donalda Trumpa, generałem Keithem Kellogiem. Główne tematy dotyczyły bezpieczeństwa Ukrainy oraz dostępu do kluczowych surowców krytycznych, w tym metali ziem rzadkich. Takie minerały jak lit, neodym czy dysproz są niezbędne dla rozwoju nowych technologii, przemysłu zbrojeniowego oraz energetyki odnawialnej. Premier Swyrydenko opublikowała w serwisie Telegram stanowisko, jasno wskazując, że Rosja usiłuje nielegalnie eksploatować te zasoby na tymczasowo okupowanych terytoriach ukraińskich. Prezes Rady Ministrów podkreśliła, że międzynarodowa społeczność nie powinna dopuścić do zalegalizowania handlu czy wydobycia tych surowców przez Rosję, co mogłoby mieć istotny wpływ na równowagę geopolityczną w regionie.
Znaczenie metali ziem rzadkich w globalnej gospodarce i technologii
Metale ziem rzadkich stanowią filar współczesnego przemysłu oraz technologii cyfrowych, a ich dostępność może decydować o pozycji państw na światowej scenie. Ukraina od lat jest wskazywana przez ekspertów jako kraj posiadający jedne z największych złóż tych surowców w Europie. Do metali tych zalicza się m.in. cer, lantanu, terb, europ, neodym i ittr, które są wykorzystywane w produkcji pojazdów elektrycznych, turbin wiatrowych, urządzeń elektronicznych oraz nowoczesnej broni. Według raportów UE z ostatnich lat, kraje unijne uzależnione są od dostaw z Chin i Rosji, co generuje strategiczne ryzyka. Ukraina widzi w swoich zasobach szansę nie tylko na powojenną odbudowę gospodarki, ale także na silną pozycję negocjacyjną w relacjach ze Stanami Zjednoczonymi i sojusznikami z NATO.
Rosyjska eksploatacja i wyzwania na terenach okupowanych
Temat nielegalnej eksploatacji ukraińskich zasobów przez rosyjskie podmioty powraca w oficjalnych komunikatach władz z Kijowa. Premier Swyrydenko podkreśliła, że nie można dopuścić do przejmowania złóż przez Rosję w regionach zaanektowanych po roku 2014 oraz w efekcie agresji z lutego 2022 roku. Według ukraińskich służb, Rosjanie prowadzą eksploatację m.in. w Donbasie i na południu kraju, wykorzystując niedostępność terenów dla władz centralnych Ukrainy. Eksperci ostrzegają, że nielegalny wywóz i legalizacja pozyskania metali ziem rzadkich przez Rosję mogłaby zaburzyć światowy rynek i wzmocnić zaplecze militarne Kremla. Temu też służy współpraca Ukrainy z partnerami zachodnimi w zakresie nadzoru i blokowania nielegalnego obrotu surowcami na rynkach globalnych, choć zadanie to pozostaje ogromnym wyzwaniem wobec ograniczonych narzędzi egzekucji prawa międzynarodowego.
Amerykańsko-ukraińskie porozumienie i inwestycje w odbudowę
W maju 2025 roku prezydent Wołodymyr Zełenski podpisał ustawę ratyfikującą przełomowe porozumienie między rządami USA i Ukrainy dotyczące współpracy w obszarze surowców mineralnych. Umowa ta stanowi fundament dla utworzenia Amerykańsko-Ukraińskiego Funduszu Inwestycyjnego na rzecz Odbudowy, którego jednym z filarów jest rozwój sektorów wydobywczych i nowych technologii z wykorzystaniem ukraińskich złóż strategicznych minerałów. Porozumienie obejmuje 57 różnych minerałów uznawanych za krytyczne dla amerykańskiej i europejskiej gospodarki, ze szczególnym naciskiem na wsparcie technologii wojskowych – w tym systemów dronów, które wykazują ogromne znaczenie na polu walki. Strona ukraińska zaznaczyła podczas rozmów, że realne gwarancje bezpieczeństwa powinny opierać się nie tylko na umowach międzynarodowych, ale także na budowie silnej gospodarki i potencjału militarnego.
Bezpieczeństwo Ukrainy i perspektywy współpracy z USA
W rozmowach w Kijowie poruszono również kwestię przyszłych gwarancji bezpieczeństwa, które Ukraina postrzega jako nierozerwalnie związane ze wsparciem Zachodu. Premier Swyrydenko wyraziła przekonanie, że gwarancje muszą być rzeczywiste i odnosić się do zapisów Karty Narodów Zjednoczonych, ale przede wszystkim – do suwerenności Ukrainy. Amerykański wysłannik podkreślił zainteresowanie długofalową inwestycją USA w stabilność i odbudowę Ukrainy, w tym fundusze przeznaczone na modernizację infrastruktury, energetyki oraz rozwój przemysłu obronnego. Strony dyskutowały również o potrzebie usprawnienia wymiany informacji wywiadowczych, udoskonalenia systemów antydronowych oraz szerokiego transferu technologii, który mógłby zapewnić Ukrainie przewagę w potencjalnych starciach z Rosją.
Nowa gra surowcowa – co oznacza dla Ukrainy i świata?
Kwestia kontroli nad metalami ziem rzadkich na Ukrainie stała się jednym z najważniejszych tematów geopolitycznych ostatnich miesięcy. Ich strategiczne znaczenie wykracza daleko poza regionalny konflikt – decyduje o bezpieczeństwie technologicznym i militarnym zarówno Europy, jak i Stanów Zjednoczonych. W kontekście postępującej agresji Rosji rośnie rola Ukrainy jako nie tylko pola walki, lecz także dostawcy kluczowych zasobów dla wolnego świata. Najnowsze porozumienia i zaangażowanie amerykańskich inwestorów sygnalizują, że Zachód poważnie traktuje wyzwanie związane z monopolizacją surowców przez Rosję i Chiny. Dla Kijowa to nie tylko szansa na odbudowę, ale też umocnienie pozycji negocjacyjnej w kolejnych latach, co może przesądzić o przyszłości zarówno Ukrainy, jak i całej Europy.
