Trump stawia warunki gwarancji bezpieczeństwa dla Ukrainy. Europa rozczarowana?

Warunki Trumpa dla gwarancji bezpieczeństwa Ukrainy

Według ustaleń ujawnionych przez portal Politico oraz potwierdzonych przez źródła dyplomatyczne, były i obecny prezydent USA Donald Trump zaproponował ukraińskim i europejskim przywódcom możliwość udzielenia Ukrainie gwarancji bezpieczeństwa, choć nie na warunkach oczekiwanych przez Kijów czy stolicę Unii Europejskiej. Kluczowym elementem rozmów była deklaracja Trumpa, że jakiekolwiek zobowiązania amerykańskie wykluczają wejście Ukrainy do NATO i nie zakładają bezpośredniej obecności wojsk amerykańskich ani nowych, szeroko zakrojonych dostaw broni do Kijowa. Według anonimowych źródeł, Trump zasugerował, że rolą USA miałoby być inspirowanie transferu technologii i sprzedaż broni głównie państwom europejskim, które następnie przekazywałyby ją siłom ukraińskim. Toczące się negocjacje dotyczyły również formuły „koalicji chętnych” pod przewodnictwem premiera Wielkiej Brytanii Keira Starmera i innych sojuszników, mającej reagować na potencjalne naruszenia przez Rosję przyszłego zawieszenia broni.

Zaskoczenie i ostrożny optymizm w Europie

Reakcje wśród europejskich liderów na propozycje wysuwane przez Donalda Trumpa były mieszane, aczkolwiek wśród polityków zapanował ostrożny optymizm. Unijni urzędnicy oraz dyplomaci sugerują, że jakiekolwiek gwarancje bezpieczeństwa popierane przez Biały Dom mogą mieć ograniczony charakter w porównaniu do aspiracji Ukrainy oraz oczekiwań wspólnoty Zachodu. W rozmowach poprzedzających szczyt Trump-Putin widać było próby wypracowania wspólnego stanowiska, które zadowoliłoby zarówno Waszyngton, jak i państwa Europy. Premier Wielkiej Brytanii Keir Starmer ogłosił, że doszło do „rzeczywistego postępu”, sygnalizując gotowość tzw. „koalicji chętnych” do wdrożenia planów reagowania militarną asystą w razie potrzeby. Jednakże fakt, że Trump zastrzegł nieobecność bezpośredniej obecności wojsk USA ani automatycznej pomocy wojskowej dla Ukrainy, rodzi pytania o skuteczność takich gwarancji w odstraszaniu Rosji.

Amerykańska strategia: ograniczone zobowiązania wobec Ukrainy

Donald Trump jasno wyznaczył granice zaangażowania Stanów Zjednoczonych w konflikt rosyjsko-ukraiński. Podstawowym warunkiem ewentualnego wsparcia miałoby być zakończenie aktywnych działań zbrojnych oraz dążenie do zawieszenia broni. USA, według planów omawianych za zamkniętymi drzwiami, miałyby skupić się na roli brokera, dostarczającego wsparcie finansowe i technologiczne partnerom w Europie, nie zaś podmiotem wysyłającym żołnierzy na Ukrainę. Politico podkreśliło, że taki model wsparcia najpewniej rozczaruje zarówno Kijów, jak i część europejskich stolic, które liczą na mocniejsze, jednoznaczne gwarancje odstraszające Rosję od kolejnych prób agresji. Ponadto, amerykańskie wsparcie byłoby najprawdopodobniej uzależnione od progresu w negocjacjach pokojowych z Moskwą i od zaangażowania krajów UE, które miałyby przejąć na siebie główny ciężar pomocy militarnej.

Polska i region w cieniu decyzji Waszyngtonu

Doświadczenie ostatnich lat pokazało, że każde przesunięcie polityki bezpieczeństwa USA wobec Ukrainy wywołuje natychmiastowe reperkusje w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Polska, będąca jednym z głównych sojuszników Ukrainy i liderem we wsparciu humanitarnym oraz militarnym, uważnie śledzi sygnały płynące z Białego Domu. Premier Donald Tusk podkreślił niedawno, że podczas rozmów z Trumpem Europa prezentowała jednolite stanowisko wsparcia Kijowa, jednak ograniczony model gwarancji bezpieczeństwa pozostawia wiele pytań dotyczących przyszłej roli Polski w zapewnianiu bezpieczeństwa na wschodniej flance NATO. Dla Warszawy ewentualne zawieszenie broni nie oznacza końca zagrożenia, a osłabienie determinacji USA może zmusić Polskę do dalszego zwiększania własnych nakładów obronnych i wzmacniania współpracy wojskowej z krajami regionu.

Co dalej z przyszłością bezpieczeństwa Ukrainy?

Przebieg ostatnich rozmów i stanowisko Donalda Trumpa wskazują, że polityka USA wobec walczącej Ukrainy pozostaje warunkowa i będzie zależeć zarówno od postawy Rosji, jak i od zaangażowania państw europejskich. Koncepcja gwarancji bezpieczeństwa wykluczająca wejście Ukrainy do NATO i opierająca się głównie na pośrednim wsparciu zbrojeniowym budzi mieszane uczucia nie tylko w Kijowie, ale także wśród analityków i komentatorów międzynarodowych. Coraz ważniejsze stają się działania „koalicji chętnych”, która musi zbudować mechanizmy szybkiego reagowania na ewentualne zagrożenia ponownej agresji ze strony Rosji. Ostateczny kształt gwarancji, jakie mogą otrzymać Ukraińcy, pozostaje jednak w dużej mierze otwarty i uzależniony od geopolitycznych negocjacji największych graczy. Kluczowe będą kolejne tygodnie, w trakcie których świat pozna szczegóły ewentualnych porozumień i realny zakres wsparcia Zachodu dla Ukrainy.