Walka o mrożenie cen prądu i ograniczenia dla Ukraińców: prezydent naciska na Sejm

Prezydenckie inicjatywy ustawodawcze w świetle napięć politycznych

Ostatnie działania prezydenta Karola Nawrockiego, polegające na złożeniu w Sejmie dwóch ważnych projektów ustaw, istotnie wpłynęły na debatę polityczną w Polsce. Projekty, które dotyczą zamrożenia cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych oraz nowego podejścia do pomocy obywatelom Ukrainy, wzbudzają silne emocje wśród polityków, pracodawców i opinii publicznej. Szef Kancelarii Prezydenta, Zbigniew Bogucki, wystosował list do marszałka Sejmu Szymona Hołowni z apelem o natychmiastowe rozpatrzenie tych projektów, argumentując, że konsultacje mogą zostać ograniczone ze względu na pilny interes społeczny i ekonomiczny. Prezydent wskazuje, że oba projekty były już wcześniej procedowane i parlamentarzyści znają ich treść. Presja na szybkie działania wynika z obawy przed przerwaniem ciągłości ochrony gospodarstw przed wzrostami cen prądu oraz zmian w zakresie świadczeń dla uchodźców z Ukrainy.

Nowe przepisy ws. zamrożenia cen energii – co się zmieni?

Projekt ustawy dotyczący zamrożenia cen energii elektrycznej wywodzi się z zawetowanej przez prezydenta tzw. ustawy wiatrakowej. Propozycja prezydencka zakłada utrzymanie ceny maksymalnej energii elektrycznej dla gospodarstw domowych na poziomie 500 zł netto za MWh do końca 2025 roku. Oznacza to realne przedłużenie dotychczasowej ochrony konsumentów przed gwałtownymi podwyżkami rachunków za prąd. Przypomnijmy, że zawetowana ustawa liberalizowała ponadto przepisy dotyczące lokowania nowych turbin wiatrowych, co miało znaczenie dla rozwoju odnawialnej energetyki. Decyzja prezydenta o wecie wobec tamtej ustawy była tłumaczona troską o lokalne społeczności, jednak natychmiast przygotowano nowy projekt obejmujący tylko mechanizmy mrożenia cen. W świetle rosnących kosztów energii i niepewności na rynkach, szybkie uchwalenie ustawy ma kluczowe znaczenie dla milionów Polaków. Jak podkreśla energetyczny resort, opóźnienia mogą skutkować nagłym skokiem rachunków już od października.

Świadczenia i wsparcie dla Ukraińców pod lupą – nowe ograniczenia

Drugim kluczowym projektem prezydenta jest ustawa regulująca zasady pomocy dla obywateli Ukrainy przebywających w Polsce. Po zawetowaniu nowelizacji dotychczasowej ustawy, która automatycznie przedłużała prawo pobytu i zapewniała szerokie świadczenia, prezydent zaproponował uszczelnienie przepisów. Według nowego projektu ukraińscy uchodźcy mieliby otrzymywać świadczenie 800 plus oraz dostęp do bezpłatnej opieki medycznej tylko wówczas, jeśli pracują w Polsce i odprowadzają tu podatki oraz składki. Intencją prezydenta jest motywacja do integracji i aktywizacji zawodowej uchodźców oraz kontrola wydatków z budżetu państwa. Jednak zawetowanie przez prezydenta ustawy automatycznie przedłużającej pobyt Ukraińców, której ważność wygasa wraz z końcem września, wzbudziło niepokój wśród pracodawców i związków zawodowych, obawiających się destabilizacji rynku pracy i odpływu wykwalifikowanych migrantów.

Konflikt o tempo prac i tryb sejmowy – KPRP apeluje, rząd odpowiada

Szef KPRP Zbigniew Bogucki podkreśla, że z racji znajomości problematyki oraz wcześniejszych prac parlamentarnych projekty powinny być procedowane w trybie pilnym. Zgodnie z apelem, Sejm miałby ograniczyć konsultacje społeczne w przypadku ustawy o mrożeniu cen prądu, a w przypadku ustawy dotyczącej pomocy Ukraińcom – w ogóle je pominąć. Argumentacja prezydenckiej kancelarii opiera się na konieczności zachowania ciągłości przepisów i ochrony Polaków przed wysokimi rachunkami za energię. Rząd odpowiada jednak, że zarówno otwartość procedur, jak i szybkie działania są ważne – rzecznik Rady Ministrów Adam Szłapka zapewnia, iż do kolejnego posiedzenia Sejmu zostaną przygotowane własne propozycje, zarówno w kontekście energii elektrycznej, jak i świadczeń dla obcokrajowców. Polityczny spór toczy się także wokół symboliki – po prezydenckim wecie rosyjskie media z satysfakcją relacjonowały zawirowania w polskim wsparciu dla Ukraińców, co tylko zaostrza debatę.

Reakcje społeczne i konsekwencje gospodarcze

Decyzje legislacyjne dotyczące energii oraz świadczeń socjalnych mają bezpośredni wpływ na sytuację gospodarstw domowych i na rynek pracy. Organizacje pracodawców wskazują, że brak automatycznego przedłużenia uprawnień pobytowych dla Ukraińców może spowodować odejście setek tysięcy pracowników, co odbije się na wydajności i konkurencyjności polskich firm, zwłaszcza w sektorze budowlanym, przetwórczym i usługowym. Z drugiej strony, znaczna część opinii publicznej popiera propozycję ograniczania świadczeń tylko do osób aktywnych zawodowo. Co istotne, wszelkie opóźnienia we wprowadzeniu kolejnych tarcz osłonowych na rynku energii skutkowałyby wzrostem rachunków, na co szczególnie wrażliwe są grupy o najniższych dochodach. Eksperci energetyczni i ekonomiści zgodnie apelują, by decyzje zapadały szybko, lecz przy zachowaniu przejrzystości i konsultacji tak, by nie powtarzać chaosu legislacyjnego z poprzednich lat.

Polityczna przyszłość projektów i wyzwania na jesień

Nadchodzące tygodnie będą testem skuteczności polskiego parlamentaryzmu i zdolności do budowania konsensusu w sytuacji silnych napięć. Koalicja rządząca i prezydent stoją przed wyzwaniem wypracowania rozwiązań, które zapewnią Polkom i Polakom realne zabezpieczenie przed wzrostem kosztów energii, a jednocześnie nie sparaliżują funkcjonowania rynku pracy z udziałem migrantów. Wydaje się, że presja społeczna oraz ograniczenia budżetowe przyspieszą przyjęcie nowych przepisów. Jednak nie bez znaczenia zostanie styl debaty i zakres kompromisów – sposób, w jaki zostaną wdrożone wyłączenia i osłony, będzie miał wpływ na poparcie społeczne i atmosferę polityczną przed kolejnymi wyborami. Bez względu na okoliczności, zarówno kwestia ochrony przed drożyzną prądu, jak i regulacji dla uchodźców pozostanie jednym z kluczowych tematów politycznych tej jesieni.