Pogrzeb Marcela Łozińskiego: Warszawa pożegna mistrza dokumentu

Szczegóły uroczystości pogrzebowych Marcela Łozińskiego

Pogrzeb Marcela Łozińskiego, jednego z najważniejszych polskich twórców filmów dokumentalnych, odbędzie się w najbliższy piątek na Powązkach Wojskowych w Warszawie. Uroczystości rozpoczną się o godzinie 13:00. To miejsce szczególne na mapie narodowej pamięci – tu spoczywają wybitni twórcy i zasłużeni dla kraju przedstawiciele kultury. Dzień wcześniej, w czwartek o godzinie 18:00, w Kościele Środowisk Twórczych przy Placu Teatralnym 18 zostanie odprawiona msza w intencji zmarłego artysty. Informacje o ceremonii pogrzebowej przekazał ks. Andrzej Luter, publicznie informując o jej szczegółach za pośrednictwem mediów społecznościowych. Na ostatnie pożegnanie reżysera zaproszona jest zarówno rodzina, jak i szerokie grono przyjaciół, uczniów, współpracowników oraz wszystkich tych, którzy cenili jego dorobek.

Kim był Marcel Łoziński? Twórca o międzynarodowej renomie

Marcel Łoziński urodził się 17 maja 1940 roku w Paryżu jako syn polskich emigrantów. Większość życia i kariery spędził jednak w Polsce, ściśle związany z Warszawą oraz Łodzią. Z wykształcenia był inżynierem – ukończył Wydział Łączności na Politechnice Warszawskiej, jednak już wkrótce zwrócił się ku sztuce filmowej. Jako absolwent legendarnej szkoły filmowej w Łodzi, dołączył do grona młodych dokumentalistów, którzy zrewolucjonizowali polski i europejski film dokumentalny. Jego wrażliwość społeczna i odwaga w podejmowaniu tematów niewygodnych sprawiły, że szybko stał się postacią kluczową dla pokoleń twórców oraz laureatem prestiżowych wyróżnień. Był związany z Wytwórnią Filmów Dokumentalnych i Fabularnych, a przez lata przekazywał doświadczenie nowym pokoleniom filmowców jako wykładowca i mentor zarówno w Polsce, jak i zagranicą.

Dorobek artystyczny i najważniejsze dzieła

Kariera Łozińskiego rozpoczęła się w latach 60., kiedy to jako inżynier dźwięku zasilił szeregi Wytwórni Filmów Dokumentalnych w Warszawie. Jego reżyserski debiut przypada na drugą połowę lat siedemdziesiątych. Filmografia Łozińskiego obejmuje ponad 20 dokumentów, które niejednokrotnie przełamywały stereotypy i poddawały w wątpliwość oficjalną narrację władz PRL, a później Polski po transformacji ustrojowej. Wśród jego najbardziej cenionych dzieł znajduje się „89 mm od Europy”, nominowany do Oscara w 1994 roku – obraz symbolicznie przedstawiający różnice między światem Wschodu i Zachodu w czasach przełomu 1989 roku. Na szczególną uwagę zasługują też filmy, takie jak „Happy end”, „Egzamin dojrzałości”, „Próba mikrofonu”, „Las katyński”, „Wszystko może się przytrafić”, „Ojciec i syn w podróży” czy „Poste restante”. Jego prace wielokrotnie wyróżniano na najważniejszych festiwalach na świecie. Łoziński był czterokrotnym laureatem Międzynarodowego Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Oberhausen oraz zdobywcą aż dwunastu nagród Krakowskiego Festiwalu Filmowego, w tym prestiżowej statuetki Smoka Smoków.

Zaangażowanie społeczne i wpływ na polski film

Łoziński należał do grona artystów, którzy odrzucili kompromisy wobec systemu i nie wahali się zadawać trudnych pytań zarówno w czasach komunistycznych, jak i w wolnej Polsce. Został usunięty z Wytwórni Filmów Dokumentalnych w 1980 roku, gdy jego filmy kolejno trafiały na cenzurę. Powrócił do działalności twórczej po stanie wojennym, stając się jednym z liderów tzw. Nowej Zmiany w dokumencie. Chętnie wprowadzał młodych filmowców na drogę do profesjonalizmu – prowadził warsztaty m.in. w Szkole Wajdy (Kurs DOK PRO), na Uniwersytecie Warszawskim, w paryskiej FEMIS czy podczas międzynarodowych Dragon Forum. Wielokrotnie podkreślał, że dla niego film to nie tylko obraz, ale i narzędzie do poznania prawdy o drugim człowieku oraz świecie. Łoziński był członkiem Polskiej Akademii Filmowej, Europejskiej Akademii Filmowej oraz Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej. Wielokrotnie odpowiadał na pytania dziennikarzy, jak udaje mu się poruszać tak ważne, a niekiedy bolesne dla Polaków tematy, odpowiadając: „Nie boję się prawdy, bo tylko ona może coś zmienić”.

Pamięć o artyście i znaczenie jego spuścizny

Choć Marcel Łoziński odszedł 20 sierpnia 2025 roku, jego dorobek pozostaje trwałym elementem współczesnej polskiej kultury i historii filmu. Ostatnie lata były dla niego czasem wielkiego uznania: jego gwiazda pojawiła się w 2024 roku na Łódzkiej Alei Gwiazd przy ul. Piotrkowskiej, a na wielu festiwalach branżowych odczytywano podziękowania skierowane do niego przez młodych twórców. Jego filmy pozostają w programach nauczania szkół filmowych, a wypowiedzi i eseje analizowane są przez zarówno krytyków, jak i studentów. Marcela Łozińskiego pożegnają w Warszawie nie tylko rodzina i przyjaciele, lecz także szerokie grono Polaków doceniających jego odwagę, wrażliwość i nieustępliwość. Jego życiorys oraz dokonania artystyczne pokazują, jaką rolę twórca może odegrać w kształtowaniu świadomości społecznej, a wspólna pamięć o nim podkreśla wartość autentyzmu i prawdy w sztuce filmowej.