Zwierzęta w ZOO walczą z upałem: lody i prysznice ratują życie!

Chłodne dni w ZOO: jak opiekunowie pomagają zwierzętom w upały

Wysokie temperatury potrafią dać się we znaki nie tylko ludziom, ale również zwierzętom mieszkającym w ogrodach zoologicznych. We Wrocławiu, Warszawie i innych polskich ZOO personel codziennie podejmuje szereg działań mających na celu zapewnienie swoim podopiecznym ulgi i bezpieczeństwa podczas upałów. Najbardziej widowiskowe są nietypowe przekąski — mrożone lody i galaretki, które trafiają do wielu wybiegów. Nosorożce i słonie korzystają także z orzeźwiających pryszniców, a wilki i niedźwiedzie chętnie brodzą w chłodnej wodzie basenów. Wszystko to sprawia, że nawet podczas najgorętszych dni zwierzęta mogą zachować komfort i uniknąć groźby przegrzania.

Termoregulacja i naturalne zachowania zwierząt

Jak tłumaczy Klaudia Zboina z Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Warszawie, każde zwierzę wykształciło własny zestaw mechanizmów pomagających radzić sobie z ekstremalnymi temperaturami. Psowate i niektóre kopytne ochładzają się, dysząc i parując wilgoć z jamy ustnej. Kangury i gryzonie z kolei wydzielają ślinę, którą rozprowadzają po futrze, wykorzystując zjawisko parowania do obniżenia temperatury ciała. U wielu gatunków niezwykle ważne są kąpiele — zarówno wodne, jak i błotne czy piaskowe, które pomagają nie tylko schłodzić ciało, lecz także chronią skórę przed poparzeniami. Ptaki, nieposiadające gruczołów potowych, korzystają z kąpieli wodnych i dyszą, a także wentylują miejsca pozbawione upierzenia.

Lodowe specjały dla ochłody: menu sezonowe w ZOO

Lody dla niedźwiedzi, galaretki z planktonem dla fok czy zamrożone warzywa i owoce dla małp — w ogrodach zoologicznych kreatywność opiekunów nie zna granic. We wrocławskim ZOO zwierzęta otrzymują lody przygotowane na bazie wody, jogurtów czy nawet mrożonych musów. W Małpiarni lody mają przewagę warzyw, by ograniczyć ilość cukru w diecie małp, a mangaby rudoczelne i szympansy mogą spędzić dłuższy czas próbując wydobyć kawałki swojego przysmaku z zamrożonych brył. Dla zwierząt wodnych, takich jak kotiki czy foki, specjały te unoszą się na wodzie, pobudzając do aktywności i zachęcając do zabawy. Odpowiednie przysmaki i aktywności dostosowywane są do gatunku i potrzeb pojedynczych osobników, tak by nie tylko dawały ulgę od gorąca, ale też wzbogacały środowisko zwierząt.

Kto najbardziej odczuwa skutki fali upałów?

Co ciekawe, to nie tylko zwierzęta z lodowych krain mają najtrudniej w upały. Wbrew pozorom, także słonie czy żyrafy potrzebują troski, bo przystosowane do gorącego klimatu są zwykle przygotowane na większe swobody migracyjne, których ogranicza środowisko ZOO. Szczególnie wrażliwe okazują się jednak organizmy wodne — ryby czy koralowce. Jak podkreśla Zboina, nie są one w stanie samodzielnie regulować temperatury, dlatego parametry wody w akwariach są utrzymywane precyzyjnie przez cały rok. Blaknięcie koralowców w naturze jest efektem przegrzewania i podnoszenia się temperatury wód oceanicznych, co potwierdzają również badania naukowe na całym świecie.

Schronienie, cień i swoboda: komfort termiczny w praktyce

Zwierzęta w polskich ogrodach zoologicznych mają na wybiegach i w pawilonach przygotowane kryjówki, zadaszenia i różne strefy mikroklimatyczne. Daszki, schrony oraz swobodny dostęp do zamkniętych pomieszczeń umożliwiają im wybór najdogodniejszego miejsca odpoczynku. Lemury katta uwielbiają wygrzewać się na słońcu, medytując na dachach domków, podczas gdy niektóre pantery śnieżne wychodzą na zewnątrz tylko rano lub wieczorem. Nawet kangury, choć pochodzą z gorących rejonów świata, chętnie chowają się w cieniu. Słonie i nosorożce korzystają z chłodnych pryszniców, co działa na nie jak masaż, a prysznice dostępne są także dla reniferów. Błotne kąpiele to codzienność dla świń rzecznych, podczas gdy wilki ochładzają się w basenach i korzystają z wodnych zabaw. Tak różnorodne możliwości dostosowania stanowisk zwiększają dobrostan zwierząt, nawet w najbardziej ekstremalne dni.

Opieka i adaptacja: jak zoo chronią swoich podopiecznych?

Eksperci i opiekunowie zwracają uwagę, że upały stanowią obecnie większe wyzwanie dla ludzi niż zwierząt zamieszkujących ogrody zoologiczne. Wynika to m.in. z braku konieczności polowania i walki o przetrwanie, jak dzieje się to w naturze. Opiekunowie zapewniają stały dostęp do wody, zróżnicowane środki ochładzania, ale też wzbogacają środowisko o nowe bodźce. Dzięki połączeniu naturalnych mechanizmów zwierząt z profesjonalną troską, gatunki praktycznie nie są narażone na poważne skutki upałów. Dba się również o ciągły monitoring zachowań i zdrowia — jeśli pojawią się oznaki przegrzania, zwierzęta mogą liczyć na natychmiastową interwencję weterynaryjną.

Dlaczego ochrona przed upałem jest dziś tak ważna

Ekstremalne temperatury to coraz większa bolączka nie tylko dla ludzi, ale i całego świata zwierząt. W zoo warunki są pod ścisłą kontrolą, lecz to nie zawsze wystarczy – globalne ocieplenie i fale gorąca mogą zaburzać naturalne cykle i zachowania mieszkańców ogrodów zoologicznych. Rola ogrodów polega więc nie tylko na zapewnieniu aktywnej opieki i komfortu na co dzień, ale również na edukowaniu odwiedzających, jak ważna jest troska o dobrostan zwierząt i środowiska. Zrozumienie, jak zwierzęta przystosowują się do upału, daje inspirację do działań na rzecz ochrony przyrody także poza murami zoo. Dla wielu gatunków poprawa dobrostanu w letnie miesiące to prawdziwa szansa na dłuższe, zdrowsze życie w zamknięciu.