Manewry sił ODKB na Białorusi. Rosja pokazuje militarną siłę?
Na terytorium Białorusi rozpoczną się wielkie manewry Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym. Pięć armii, w tym rosyjska, sprawdzi gotowość wojskową wrażliwego regionu.
Manewry ODKB: skala i uczestnicy ćwiczeń
W dniach 31 sierpnia – 6 września 2025 roku na poligonach Loswido i Liepielskij na Białorusi odbędą się wspólne manewry państw Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (ODKB). W ćwiczeniach weźmie udział pięć krajów członkowskich: Białoruś, Rosja, Kazachstan, Kirgistan i Tadżykistan. W ostatnich latach rola ODKB na tle konfliktów regionalnych rośnie – szeroko komentowane były choćby działania tej organizacji podczas kryzysu politycznego w Kazachstanie w 2022 roku. Tegoroczne manewry organizowane są w trudnym dla regionu czasie, w którym bezpieczeństwo granic, także wschodnich rubieży NATO, niejednokrotnie poddawane jest próbie. Skupienie wojsk Rosji i sojuszników na Białorusi zwraca szczególną uwagę państw sąsiednich oraz zachodnich analityków. To pierwsze ćwiczenia tej rangi od czasu eskalacji wojny na Ukrainie i pogłębienia izolacji Rosji od Zachodu.
Cele oraz scenariusze manewrów „Interakcja-2025”, „Poszukiwanie-2025” i „Eszelon-2025”
Manewry na Białorusi podzielono na trzy główne epizody, każdy z własnym kryptonimem. „Interakcja-2025” zakłada przetestowanie sprawności sił szybkiego reagowania ODKB w kontekście reagowania na kryzys militarny – główną osią scenariusza jest współdziałanie kilku armii w warunkach zagrożenia bezpieczeństwa sojuszniczego państwa. Z kolei „Poszukiwanie-2025” skupia się na zadaniach rozpoznania oraz przekazywania kluczowych informacji dla podejmowania decyzji operacyjnych. Trzeci segment – „Eszelon-2025” – to ćwiczenie zabezpieczenia logistycznego i przerzutu wojsk, co w realnych sytuacjach wojennych nierzadko decyduje o sukcesie operacji. Jak podkreślają przedstawiciele ODKB, głównym celem jest nie tylko koordynacja działań wojskowych, ale i przedstawienie procesu planowania operacji w sytuacji presji czasu i niepewności co do zachowań przeciwnika.
Znaczenie Białorusi jako areny ćwiczeń wojskowych
Białoruś pełni w ODKB rolę strategicznego partnera Rosji, a także bufora bezpieczeństwa w stosunku do państw Unii Europejskiej i NATO. Od 2022 roku, w kontekście wojny na Ukrainie, terytorium Białorusi nabrało ogromnego znaczenia logistycznego – to stąd prowadzone były niektóre operacje rosyjskie oraz organizowany był transfer sprzętu wojskowego. Organizacja ćwiczeń międzynarodowych służy Mińskowi zarówno umocnieniu więzi z Kremlem, jak i prezentacji własnych zdolności obronnych. Władze Białorusi, znajdujące się pod presją zarówno Zachodu, jak i Moskwy, wykorzystują wydarzenia takie jak manewry ODKB do wzmocnienia legitymizacji reżimu Alaksandra Łukaszenki. Uczestnictwo Moskwy i pozostałych sojuszników podkreśla, że Białoruś pozostaje ważnym ogniwem regionalnej architektury bezpieczeństwa według rosyjskiej koncepcji geopolitycznej.
Reakcje międzynarodowe i ocena bezpieczeństwa regionu
Manewry ODKB na Białorusi odbywają się w atmosferze pełnej niepewności geopolitycznej. Dla państw NATO i UE, zwłaszcza Polski, Litwy oraz Łotwy, koncentracja sił wojskowych na Białorusi stanowi realne źródło napięć. Od miesięcy eksperci ostrzegają przed ryzykiem incydentów granicznych oraz działaniami o charakterze prowokacyjnym. Sztaby generalne krajów Zachodu monitorują sytuację, choć – zgodnie z zapewnieniami strony białoruskiej oraz ODKB – manewry mają charakter wyłącznie obronny i nie są wymierzone w państwa trzecie. Niemniej deklaracje te są przyjmowane z rezerwą. W przeszłości Rosja wykorzystywała podobne ćwiczenia do maskowania realnych zamiarów, jak miało to miejsce przed rozpoczęciem wojny przeciwko Ukrainie. Każdy ruch wojsk w tym regionie budzi obawy o dalszą destabilizację sytuacji na wschodniej flance Europy.
Czego mogą nauczyć te manewry i jakie pojawiają się wyzwania
Manewry sił ODKB to nie tylko demonstracja militarnej gotowości, ale także test dla współpracy między krajami byłego ZSRR i sojusznikami Rosji. Ćwiczenia tego typu pozwalają ocenić rzeczywiste możliwości w zakresie koordynacji działań i wymiany informacji, niezbędnych przy ewentualnych wspólnych operacjach militarnych. W kontekście postępującej izolacji Rosji na arenie międzynarodowej oraz narastających napięć z Zachodem, tego typu wydarzenia mogą również stać się pretekstem do medialnych i politycznych rozgrywek. Wyzwaniem dla uczestników będzie z całą pewnością utrzymanie wizerunku defensywnego charakteru ćwiczeń, pomimo nieufności otoczenia międzynarodowego. Nadchodzące dni pokażą, czy uda się uniknąć eskalacji retorycznej i zachować militarne działania wyłącznie w sferze ćwiczeń.
