Ostateczny rozłam? Ekspert: spotkanie Putina z Zełenskim już nierealne
Jeszcze niedawno pojawiały się spekulacje o możliwym szczycie Putin-Zełenski. Dziś eksperci nie mają wątpliwości: szanse na takie spotkanie zostały przekreślone. Dowiedz się, dlaczego i jakie to może mieć konsekwencje dla wojny w Ukrainie.
Rosyjskie władze zamykają drzwi do dialogu z Ukrainą
W ostatnich dniach temat ewentualnego spotkania przywódców Rosji i Ukrainy powrócił w debacie międzynarodowej. Jednak wypowiedzi zarówno rosyjskiego ministra spraw zagranicznych Siergieja Ławrowa, jak i czołowych politologów wskazują jednoznacznie: spotkanie Władimira Putina z Wołodymyrem Zełenskim nie tylko było mało prawdopodobne, ale obecnie stało się absolutnie niemożliwe. Zdaniem Iwana Preobrażeńskiego, eksperta cytowanego przez PAP, Kreml od początku nie wykazywał rzeczywistej gotowości do prowadzenia dialogu na najwyższym szczeblu z Ukrainą. Słowa Ławrowa, który stwierdził, że bez przygotowania agendy szczytu rozmowa nie ma sensu, stanowią w opinii analityków wygodny pretekst do odsunięcia tematu w nieokreśloną przyszłość.
Kontekst polityczny i propaganda Kremla
Kreml od początku pełnoskalowej agresji na Ukrainę w lutym 2022 roku konsekwentnie unikał bezpośrednich rozmów z władzami w Kijowie, wybierając zamiast tego agresywną retorykę oraz eskalację żądań. Iwan Preobrażeński zauważa, że Rosja dąży do narzucania Ukrainie własnych warunków, a odmowa spotkania stała się elementem propagandowej gry. Chociaż zachodni politycy, m.in. były prezydent USA Donald Trump, kilkukrotnie postulowali doprowadzenie do rozmów bezpośrednich, to Putin jedynie pozorował otwartość na takie inicjatywy, nie deklarując ani akceptacji, ani definitywnej odmowy. Dzięki temu Kreml zyskiwał czas i unikał podejmowania zobowiązań, mogących skutkować np. nowymi sankcjami ze strony Zachodu.
Pozorne szanse na kompromis a rzeczywistość wojny
Spekulacje o możliwym dialogu były podsycane przez różne środowiska dyplomatyczne i część mediów na Zachodzie, jednak w rzeczywistości Federacja Rosyjska systematycznie podważa legitymację Wołodymyra Zełenskiego jako partnera negocjacyjnego. Poza podnoszonym przez Rosjan rzekomym „brakiem agendy rozmów”, wymienia się kolejne warunki wstępne, takie jak uznanie okupowanych przez Rosję terytoriów Ukrainy czy rezygnacja z prób przystąpienia Ukrainy do NATO. Są to punkty, których władze w Kijowie nie mogą zaakceptować, co czyni samą ideę spotkania praktycznie niemożliwą. Sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że Rosja konsekwentnie stawia na eskalację militarną, próbując osiągnąć lepszą pozycję negocjacyjną poprzez przewagę na froncie.
Trump, Macron i manipulacje wokół rozmów pokojowych
W analizie Iwana Preobrażeńskiego pojawia się także wątek obecności Donalda Trumpa jako ewentualnego mediatora w rozmowach. Politolog wskazuje, że dla Putina prezydent USA jawi się jako polityk, z którym łatwiej manipulować procesem negocjacyjnym. Trump wielokrotnie powtarzał, że byłby w stanie „w jeden dzień zakończyć wojnę”, co Rosja skrzętnie wykorzystuje w komunikacji międzynarodowej. Preobrażeński podkreśla, że rozmowy o trójstronnym spotkaniu – Putina z Trumpem i Zełenskim – mają większe szanse niż klasyczny szczyt rosyjsko-ukraiński. Jednakże, jak pokazuje historia ostatnich lat, każde takie negocjacje odbywały się przede wszystkim na warunkach Moskwy i częstokroć służyły odwlekaniu decyzji politycznych oraz omijaniu Zachodnich sankcji.
Czy są jeszcze szanse na rozmowy pokojowe?
Aktualne deklaracje rosyjskich władz i stała obecność ultimatum oraz nierealnych warunków powodują, że szanse na szybkie wznowienie bezpośrednich rozmów Putina z Zełenskim są minimalne. Rosyjskie MSZ utrzymuje, że do ewentualnego szczytu mogłoby dojść jedynie pod warunkiem pełnej akceptacji rosyjskiej agendy, co dla Ukrainy jest nie do zaakceptowania. Dodatkowo, zarówno napięcia propagandowe, jak i działania na froncie sugerują, że Moskwa nie jest zainteresowana zawarciem kompromisu, a raczej kontynuacją ofensywy. Ukraina z kolei jednoznacznie deklaruje, że nie zaakceptuje pokoju kosztem swojej suwerenności i integralności terytorialnej. Wszystko to sprawia, że scenariusz, w którym Putin i Zełenski zasiadają do stołu rozmów bezpośrednio, jest dziś nie tylko mało prawdopodobny, ale wręcz wykluczony przez sam Kreml.
Rosyjskie warunki i przyszłość relacji z Ukrainą
Ostateczna postawa Rosji, która uzależnia jakiekolwiek rozmowy od wcześniejszego spełnienia jej dalekosiężnych celów wojennych, sprawia, że perspektywa bezpośredniego dialogu pomiędzy Putinem a Zełenskim niknie na horyzoncie. Eksperci zgodnie podkreślają, że Kreml wykorzystuje temat negocjacji jako narzędzie polityczne i propagandowe – zwłaszcza wobec Zachodu oraz własnego społeczeństwa. Jednocześnie Ukraina skutecznie buduje poparcie międzynarodowe dla swojej pozycji, opartej na nienaruszalności granic i respektowaniu prawa międzynarodowego. Trudno oczekiwać zmian bez wyraźnej zmiany na polu bitwy lub presji ze strony partnerów międzynarodowych. W tej sytuacji konflikt pozostaje nierozwiązany, a widmo dyplomatycznego przełomu oddala się z każdym kolejnym miesiącem wojny.
