Ropa znów płynie do Europy Środkowej: powrót dostaw przez rurociąg Przyjaźń
Dostawy rosyjskiej ropy do Węgier i Słowacji zostały wznowione po ostatnich atakach na rurociąg Przyjaźń. Sprawdź, co to oznacza dla regionu i bezpieczeństwa energetycznego.
Wznowienie transportu ropy do Węgier i Słowacji
W czwartek węgierski koncern MOL oraz słowacka minister gospodarki Denisa Sakova poinformowali o wznowieniu przesyłu ropy przez rurociąg Przyjaźń. Ropociąg, będący jednym z kluczowych szlaków dostaw rosyjskiego surowca do Europy Środkowej, był ostatnio wyłączony z powodu powtarzających się ataków, do których – według oficjalnych komunikatów – doszło po ukraińskiej stronie. Dostawy zostały wznowione po kilku dniach przerwy, co od razu przełożyło się na uspokojenie rynków paliwowych w regionie. Zarówno Budapeszt, jak i Bratysława podkreślają, jak ważne jest zachowanie stabilności w przesyle surowców energetycznych, a Słowacja i Węgry szczególnie mocno odczuwają każdą przerwę z racji dużego uzależnienia od dostaw rurociągiem Przyjaźń.
Tło ataków i reakcja polityków
Problemy z przesyłem ropy rurociągiem Przyjaźń zaczęły się na początku 2025 roku wraz z serią ataków na infrastrukturę przesyłową, do których miało dojść po stronie rosyjskiej, według różnych źródeł – zarówno za sprawą działań wojennych, jak i dywersantów. Strona węgierska i słowacka, zwłaszcza ministrowie spraw zagranicznych i premierzy, stanowczo potępili ataki, wskazując na rosnące zagrożenie dla bezpieczeństwa energetycznego ich krajów. Peter Szijjarto oznajmił, że ostatni atak był „zamachem na suwerenność Węgier”, jednocześnie zapowiadając kroki dyplomatyczne wobec osób odpowiedzialnych za ataki, m.in. w formie zakazu wjazdu do strefy Schengen dla ukraińskiego dowódcy podejrzewanego o przeprowadzenie ataku.
Znaczenie rurociągu Przyjaźń dla regionu
Rurociąg Przyjaźń (ros. Drużba) to jeden z najdłuższych i najważniejszych rurociągów na świecie – dostarcza rosyjską ropę do Białorusi, Polski, Niemiec, Czech, Słowacji i Węgier. Węgry i Słowacja wciąż blisko 60-70% swojego zapotrzebowania na ropę zaspokajają właśnie dzięki tej magistrali. Od czasu agresji Rosji na Ukrainę i nałożenia zachodnich sankcji energetycznych, państwa te próbują się dywersyfikować, jednak Przyjaźń pozostaje kluczowa dla ich bezpieczeństwa energetycznego. Niedawna przerwa pokazała, jak silnie region uzależniony jest od stabilności przesyłów z Rosji. Rządowe agencje obydwu krajów potwierdziły, że nawet kilkudniowa blokada skutkuje problemami z rezerwami ropy, a w dłuższej perspektywie podnosi ceny na stacjach i destabilizuje cały sektor energetyczny.
Reakcje europejskich graczy i konsekwencje gospodarcze
Nie tylko Węgry i Słowacja reagowały nerwowo na wiadomości o przerwach w dostawach, ale także państwa sąsiadujące, jak Polska i Czechy, śledziły rozwój wypadków z dużym niepokojem. Komisja Europejska oraz organizacje międzynarodowe ponownie podjęły temat konieczności pogłębienia dywersyfikacji źródeł energii w całej Europie Środkowo-Wschodniej. Przerwy w przesyle ropy podsyciły dyskusję o inwestycjach w infrastrukturę alternatywną – nowe połączenia z Chorwacją oraz modernizacje rafinerii, które mogłyby przerabiać nie tylko rosyjską ropę. Eksperci ostrzegają, że powtarzające się incydenty mogą w dłuższym okresie utrzymać wysokie ceny paliw w regionie, co wyraźnie odczują zarówno przemysł, jak i indywidualni konsumenci.
Bezpieczeństwo energetyczne w obliczu wojny
Konflikt na Ukrainie od początku 2022 roku wyraźnie pokazał, jak wrażliwa jest energetyczna infrastruktura Europy Środkowej i jak łatwo destabilizować łańcuchy dostaw. Ataki na rurociąg Przyjaźń wpisują się w szerszy kontekst wojny energetycznej pomiędzy Rosją a Zachodem, gdzie gazociągi, rurociągi i elektrownie stają się zarówno narzędziem, jak i celem działań wojennych. Politycy krajów dotkniętych przerwami apelują do Unii Europejskiej o ściślejszą współpracę i szybszą implementację wspólnych mechanizmów bezpieczeństwa. Mimo wznowienia dostaw, na Węgrzech i Słowacji panuje niepewność – premierzy Viktor Orban i Robert Fico wzywają do nadzwyczajnych konsultacji regionalnych i budowy rezerw strategicznych, które mogłyby złagodzić skutki przyszłych incydentów.
Co przyniesie przyszłość dostaw ropy w regionie?
Powrót ropy do Węgier i Słowacji przez rurociąg Przyjaźń uspokoił na razie sytuację i pozwolił uniknąć najczarniejszych scenariuszy, takich jak poważny kryzys paliwowy czy masowe braki na stacjach. Mimo to eksperci są zgodni: problem braku bezpieczeństwa energetycznego w regionie daleki jest od rozwiązania. Coraz częstsze ataki na infrastrukturę energetyczną przestrzegają przed nadmiernym poleganiem na jednym dostawcy oraz jednym szlaku przesyłowym. Węgry i Słowacja zapowiadają przyspieszenie inwestycji w odnawialne źródła energii i import surowców z innych kierunków. Równocześnie cała Europa staje wobec wyzwania nie tylko doraźnej obrony kluczowej infrastruktury, ale i fundamentalnej transformacji sektora energetycznego, która ma zapewnić większą odporność na kolejne kryzysy geopolityczne.
